Phát triển du lịch đêm ở Việt Nam đang thu hút sự quan tâm của nhiều cơ quan, tổ chức, nhà quản lý, doanh nghiệp và chuyên gia trong lĩnh vực du lịch. Gần đây, Thủ tướng Chính phủ đã ký và ban hành Quyết định số 1129/QD- TTg ngày 27-7-2020 phê duyệt “Dự án phát triển kinh tế đêm tại Việt Nam” và ngày 14-7-2023, Bộ trưởng Bộ VHTTDL ban hành “Đề án một số mô hình phát triển sản phẩm du lịch đêm”. Theo đó, Đề án được triển khai nhằm phát huy lợi thế các dịch vụ đêm để phát triển sản phẩm du lịch đêm ở Việt Nam đa dạng, đặc sắc, bền vững. TP.HCM là địa phương có nhiều điều kiện để phát triển du lịch đêm như các điểm vui chơi giải trí, công trình kiến trúc, trải nghiệm tàu trên sông Sài Gòn, phố đi bộ, phố ẩm thực, trung tâm thương mại và điểm mua sắm… dù vậy, TP.HCM vẫn chưa phát huy hết tiềm năng về tài nguyên du lịch này .

Cùng với phương pháp thu thập, xử lý thông tin để phân tích đánh giá thực trạng phát triển sản phẩm du lịch đêm trên địa bàn TP.HCM, kết quả bài viết là một trong những cơ sở góp phần giúp ngành Du lịch TP.HCM xem xét đề xuất các giải pháp phát triển sản phẩm du lịch đêm mang tính khả thi, đáp ứng nhu cầu và xu thế phát triển du lịch đêm trong thời gian tới.

1. Cơ sở lý luận về sản phẩm du lịch đêm

Có nhiều quan niệm về sản phẩm du lịch, theo Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO): “Sản phẩm du lịch là sự tổng hợp của các nhóm nhân tố cấu thành bao gồm hệ thống dịch vụ, quản lý điều hành, tài nguyên du lịch, hệ thống cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật”. Theo khoản 5 điều 3 chương 1 Luật Du lịch Việt Nam (2017): “Sản phẩm du lịch là tập hợp các dịch vụ trên cơ sở khai thác giá trị của tài nguyên du lịch để thỏa mãn nhu cầu của khách du lịch”. Để phát triển nền kinh tế đêm cần có các sản phẩm du lịch đêm kèm theo để thúc đẩy nền kinh tế đêm và tạo ra những lợi ích kinh tế và xã hội cho địa phương. Dựa vào định nghĩa trên ta có thể hiểu: sản phẩm du lịch đêm là tập hợp các dịch vụ thỏa mãn nhu cầu của du khách khi đi du lịch vào đêm. Theo đó, các sản phẩm du lịch đêm có thể bao gồm:

Tham quan các điểm đến du lịch về đêm: bao gồm tham quan các di tích lịch sử, kiến trúc văn hóa, khám phá các khu vực đô thị, tham quan các địa danh nổi tiếng vào đêm như đường phố, cầu, công viên, bãi biển...

Du lịch ẩm thực đêm: bao gồm thưởng thức các món ăn đặc trưng của địa phương vào đêm hoặc tham gia các tour ẩm thực đêm với các hoạt động như tham quan chợ đêm và tham gia nấu ăn.

Giải trí và vui chơi đêm: bao gồm các hoạt động giải trí như xem phim, thưởng thức nhạc sống, tham gia các trò chơi giải trí hoặc tham gia các trò chơi thể thao vào đêm như đi bộ, đạp xe...

Tham quan các khu trung tâm mua sắm và chợ đêm: bao gồm tham quan các khu mua sắm và chợ đêm vào đêm để trải nghiệm mua sắm và khám phá văn hóa địa phương.

Du lịch tàu du lịch đêm: bao gồm các chuyến du lịch trên tàu du lịch vào đêm để khám phá các điểm đến du lịch đặc biệt và tận hưởng không khí yên tĩnh, thư giãn trên tàu du lịch. Ngoài ra, còn có các hoạt động thể thao và dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

2. Thực trạng phát triển sản phẩm du lịch đêm ở TP.HCM

Các sản phẩm du lịch đêm ở TP.HCM

Ở Việt Nam, sản phẩm du lịch đêm đang được quan tâm và phát triển. Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng là 3 điểm đến điển hình cho việc phát triển du lịch đêm. Nhằm thu hút du khách nội địa và quốc tế, Bộ VHTTDL ra Quyết định 1894/QĐ-BVHTTDL về việc Ban hành “Đề án một số mô hình phát triển sản phẩm du lịch đêm”. Đề án được triển khai nhằm phát huy lợi thế các dịch vụ đêm để phát triển sản phẩm du lịch đêm ở Việt Nam đa dạng, đặc sắc, bền vững, có chất lượng và giá trị gia tăng cao. Khẳng định thương hiệu và nâng cao năng lực cạnh tranh điểm đến du lịch Việt Nam, tăng cường thu hút khách, tăng chi tiêu và kéo dài thời gian lưu trú của khách du lịch nội địa và quốc tế, góp phần đưa du lịch đêm trở thành sản phẩm chủ đạo để phát triển kinh tế đêm ở Việt Nam. Theo đó, mục tiêu cụ thể là đến năm 2025, 12 địa điểm du lịch hàng đầu của Việt Nam gồm: Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Hội An (Quảng Nam), Đà Lạt (Lâm Đồng), Cần Thơ, Phú Quốc (Kiên Giang), TP.HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu có tối thiểu 1 mô hình về phát triển sản phẩm du lịch đêm. Đặc biệt, hình thành tổ hợp giải trí đêm riêng biệt tại Hà Nội, Đà Nẵng, TP.HCM. Trong đó, chú trọng việc tăng thời gian lưu trú trung bình của khách du lịch ở các địa bàn thực hiện Đề án ít nhất 1 đêm. Đến năm 2030, mở rộng hình thành tổ hợp giải trí đêm riêng biệt tại các trung tâm du lịch lớn như: Quảng Ninh, Hải Phòng, Thừa Thiên Huế, Hội An (Quảng Nam), Nha Trang (Khánh Hòa), Đà Lạt (Lâm Đồng), Cần Thơ, Phú Quốc (Kiên Giang), Bà Rịa - Vũng Tàu.

Các sản phẩm du lịch phổ biến ở TP.HCM bao gồm tham quan các điểm du lịch nổi tiếng như: Công viên Văn hóa Đầm Sen, chợ Bến Thành, Nhà hát Lớn TP.HCM, Bưu điện TP.HCM, Nhà thờ Đức Bà, Bảo tàng chứng tích chiến tranh... Ngoài ra, các hoạt động giải trí như karaoke, quán bar, nhà hàng, spa cũng rất phổ biến tại thành phố này. Tuy nhiên, để thu hút khách du lịch và phát triển ngành Du lịch, TP.HCM cần đưa ra những sản phẩm du lịch mới và độc đáo. Trong bối cảnh đó, phát triển sản phẩm du lịch đêm được xem là một giải pháp tiềm năng cho thành phố. Sản phẩm du lịch đêm không chỉ giúp tăng thêm các hoạt động giải trí, mà còn mang lại trải nghiệm mới lạ cho khách du lịch. Ngoài ra, sản phẩm du lịch đêm cũng có tiềm năng phát triển kinh tế địa phương, bởi vì nó có thể giúp tạo ra nhiều việc làm mới cho người dân địa phương và tăng doanh thu cho các doanh nghiệp du lịch. Do đó, phát triển sản phẩm du lịch đêm được xem là một bước đi quan trọng trong việc phát triển du lịch TP.HCM. Hiện nay, TP.HCM đã có những sản phẩm du lịch đêm phong phú và đa dạng, bao gồm:

Tour tham quan thành phố đêm: tour tham quan này thường bắt đầu từ quận 1 và đi qua các địa danh nổi tiếng của thành phố như: chợ Bến Thành, Nhà hát Lớn, Công viên 23/9, Dinh Độc Lập, Bảo tàng Mỹ thuật... Du khách được tham quan các điểm đến và tìm hiểu về lịch sử, văn hóa, kiến trúc các địa danh này vào ban đêm. Tour tham quan thành phố đêm có nhiều loại xe để lựa chọn, bao gồm xe máy, xe jeep, xe bus, taxi, xích lô... Mỗi loại xe có thiết kế và trang bị khác nhau để phục vụ nhu cầu của du khách.

Du thuyền trên sông Sài Gòn: tour du thuyền trên sông Sài Gòn giúp du khách có cơ hội thưởng ngoạn cảnh quan đẹp, trải nghiệm cuộc sống trên sông, cũng như tìm hiểu về văn hóa và lịch sử của TP.HCM. Ngoài ra, còn cung cấp nhiều dịch vụ đi kèm như: tiệc tối trên du thuyền, các tiết mục nghệ thuật trình diễn trên du thuyền...

Chợ đêm Bến Thành: là một trong những điểm đến quen thuộc của du khách khi đến với TP.HCM. Vào đêm, chợ Bến Thành trở nên sầm uất hơn với những quầy hàng đầy màu sắc, đồng thời còn có các món ăn đặc sản được bày bán.

Chợ đêm Sài Gòn Grand Park: có âm thanh và ánh sáng rực rỡ, tạo ra không khí sôi động và nhộn nhịp. Bên cạnh các gian hàng ẩm thực đầy màu sắc, du khách còn được hòa mình vào các hoạt động giải trí, văn hóa nghệ thuật, biểu diễn ảo thuật, âm nhạc đường phố...

Khu phố Tây Bùi Viện: nổi tiếng với các quán bar, nhà hàng, quán ăn đặc sản và các tiệm massage. Vào đêm, khu phố được chiếu sáng đẹp mắt, tạo ra một không gian sôi động, vui tươi.

Phố đi bộ Nguyễn Huệ: là một trong những địa điểm du lịch nổi tiếng của TP.HCM. Vào đêm, phố đi bộ được chiếu sáng rực rỡ, cùng với các chương trình văn hóa, giải trí, ẩm thực.

Công viên 23/9: là một trong những công viên lớn nhất của TP.HCM. Vào đêm, công viên được chiếu sáng đẹp mắt, đồng thời còn có các chương trình văn hóa, giải trí, ẩm thực được tổ chức.

Ngoài ra, còn rất nhiều sản phẩm du lịch đêm khác như khu vui chơi giải trí đêm, chợ đêm Sài Gòn, thưởng thức ẩm thực đêm và các chương trình giải trí, âm nhạc, ánh sáng khác.

Đánh giá sản phẩm du lịch đêm ở TP.HCM

Sản phẩm du lịch đêm ở TP.HCM đang phát triển và trở thành một sản phẩm du lịch hấp dẫn tại Việt Nam. Một số điểm mạnh của sản phẩm du lịch đêm ở TP.HCM như: khu phố đi bộ Nguyễn Huệ, chợ Bến Thành, khu phố Tây Bùi Viện và các công viên, sân vận động. Nhiều hoạt động giải trí và sự kiện đa dạng được tổ chức ở TP.HCM vào buổi tối, như các chương trình ca nhạc, múa lân, kịch nói, các sự kiện văn hóa, giải trí và thể thao. Sản phẩm du lịch đêm ở TP.HCM thu hút được nhiều khách du lịch trong và ngoài nước, đặc biệt là các khách du lịch trẻ yêu thích trải nghiệm độc đáo và mới lạ. Tuy nhiên, còn nhiều thách thức cần được giải quyết để phát triển sản phẩm du lịch đêm ở TP.HCM như: Chất lượng dịch vụ và hoạt động giải trí chưa đáp ứng được nhu cầu và mong muốn của khách du lịch, đặc biệt là với khách du lịch quốc tế. Tắc nghẽn giao thông: TP.HCM có mật độ dân số cao và giao thông ùn tắc, đặc biệt vào giờ cao điểm. Điều này có thể gây khó khăn cho du khách di chuyển từ điểm đến này sang điểm đến khác trong thời gian ngắn. Cơ sở hạ tầng và an ninh tại một số địa điểm du lịch đêm chưa được đảm bảo, gây ảnh hưởng đến trải nghiệm của khách du lịch.

3. Giải pháp phát triển sản phẩm du lịch đêm ở TP.HCM

Tăng cường quản lý đô thị đêm

Giải pháp đầu tiên để phát triển sản phẩm du lịch đêm ở TP.HCM là tăng cường quản lý đô thị đêm. Điều này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, như chính quyền địa phương, cảnh sát và các doanh nghiệp du lịch. Cơ hội của giải pháp này là tạo ra môi trường an toàn, sạch sẽ và thuận tiện cho khách du lịch. Tuy nhiên, thách thức là đòi hỏi sự hợp tác và nỗ lực lớn từ các cơ quan chức năng.

Đầu tư vào cơ sở hạ tầng

Đầu tư vào cơ sở hạ tầng, bao gồm việc cải tạo và nâng cấp đèn đường, cải tạo các con đường và xây dựng các công trình công cộng như công viên, hồ nước, và các khu vực giải trí. Cơ hội của giải pháp này là tạo ra môi trường thuận tiện và hấp dẫn cho khách du lịch. Tuy nhiên, thách thức là đòi hỏi sự đầu tư lớn từ các doanh nghiệp và chính quyền địa phương.

Phát triển sản phẩm du lịch đêm đa dạng và độc đáo

Để phát triển sản phẩm du lịch đêm đa dạng và độc đáo đòi hỏi sự sáng tạo và đầu tư trong phát triển các sản phẩm du lịch mới và độc đáo, như các hoạt động du lịch đón mặt trời, mua sắm đêm và các buổi biểu diễn nghệ thuật đường phố. Cơ hội của giải pháp này là tạo ra trải nghiệm mới lạ cho khách du lịch và thu hút khách du lịch quốc tế. Tuy nhiên, thách thức là đòi hỏi sự đầu tư và sáng tạo lớn từ các doanh nghiệp du lịch.

Tổ chức các chương trình quảng bá và giới thiệu sản phẩm du lịch đêm

Để tổ chức các chương trình quảng bá và giới thiệu sản phẩm du lịch đêm, đòi hỏi sự hợp tác giữa các doanh nghiệp du lịch và chính quyền địa phương trong việc xây dựng và triển khai các chiến dịch quảng cáo, giới thiệu và tạo thương hiệu cho sản phẩm du lịch đêm. Cơ hội của giải pháp này là tăng cường sự nhận thức và quan tâm của khách du lịch đến sản phẩm du lịch đêm và thu hút được nhiều khách du lịch mới. Tuy nhiên, thách thức là đòi hỏi sự đầu tư và tài chính lớn để triển khai các chiến dịch quảng bá và giới thiệu sản phẩm du lịch đêm.

Tạo ra các gói tour du lịch đêm

Để tạo ra các gói tour du lịch đêm, đòi hỏi phải có sự hợp tác giữa các doanh nghiệp du lịch để đưa ra các gói tour độc đáo và hấp dẫn cho khách du lịch, bao gồm cả các hoạt động và trải nghiệm đêm. Cơ hội của giải pháp này là tăng cường sự quan tâm của khách du lịch đến sản phẩm du lịch đêm và tạo ra thu nhập cho ngành Du lịch. Tuy nhiên, thách thức là đòi hỏi sự đầu tư và sáng tạo lớn từ các doanh nghiệp du lịch.

Nhìn chung, du lịch TP.HCM có nhiều lợi thế như vị trí địa lý thuận lợi, phong phú về sản phẩm du lịch, cơ sở hạ tầng du lịch phát triển. Những điểm mạnh này đã giúp cho ngành Du lịch TP.HCM phát triển mạnh mẽ và trở thành một lựa chọn hàng đầu cho du khách tham quan và khám phá thành phố về đêm trong thời gian qua. Tuy nhiên, trong hoạt động du lịch đêm, ngành Du lịch TP.HCM còn gặp những khó khăn, trở ngại trong phát triển sản phẩm du lịch. Những khó khăn này đến từ các yếu tố chủ quan và khách quan như sản phẩm du lịch đêm ở TP.HCM đang còn khá mới mẻ và chưa được phát triển mạnh, các sản phẩm du lịch đêm chủ yếu tập trung ở khu vực trung tâm thành phố, bao gồm các hoạt động tham quan, mua sắm và ẩm thực đêm.

Tuy nhiên, với những giải pháp phù hợp và sự đầu tư hợp lý, sản phẩm du lịch đêm sẽ đem lại nhiều lợi ích cho ngành Du lịch TP.HCM trong thời gian tới.

__________________

Tài liệu tham khảo

1. Bộ trưởng Bộ VHTTDL, Quyết định số 1894/QĐ-BVHTTDL ngày 14-7-2023 phê duyệt “Đề án một số mô hình phát triển sản phẩm du lịch đêm”.

2. Bộ trưởng Bộ VHTTDL, Quyết định số 2714/QD-BVHTTDL ngày 3-8-2016 phê duyệt dự án “Chiến lược phát triển sản phẩm du lịch tại Việt Nam đến năm 2025, định hướng tới năm 2030”.

3. Nguyễn Thị Thu Trang, Phát triển kinh tế đêm: Kinh nghiệm quốc tế và một số đề xuất đối với Việt Nam, Tạp chí Kinh tế tài chính Việt Nam, số 2, 2020.

4. Thủ tướng Chính phủ, Quyết định số 1129/QĐ-TTg, ngày 27-7-2020 phê duyệt “Đề án phát triển kinh tế đêm ở Việt Nam”.

5. Thủ tướng Chính phủ, Quyết định số 147/QD-TTg, ngày 22-1-2020 phê duyệt “Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030”.

6. Du lịch TP Hồ Chí Minh: Đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao chất lượng dịch vụ, dangcongsan.vn, 26-1-2023.

7. muine-explorer.com.

8. Cơ hội phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam, quocphongthudo.vn, 27-10-2022.

9. Các nước phát triển kinh tế đêm thế nào?, thanhnien.vn, 16-8-2022.

10. Kinh tế ban đêm - Kinh nghiệm Tokyo và Bangkok trong khai thác đặc điểm văn hóa phục vụ phát triển kinh tế ban đêm, haiphongnews.gov.vn.

11. Khai thác tiềm năng du lịch đêm, hanoimoi.com.vn, 2-7-2022.

12. Hà Nội xây dựng chuỗi hoạt động phát triển sản phẩm du lịch đêm, vietnamplus.vn, 3-8-2023.

13. Phát triển du lịch đêm, tạo giá trị gia tăng cao cho du lịch Việt, dbndnghean.vn, 19-7-2023.

Ths NGUYỄN HOÀNG LONG

Nguồn: Tạp chí VHNT số 548, tháng 10-2023