Hội An là một đô thị cổ, có bề dày lịch sử hàng trăm năm tuổi với những quần thể di tích kiến trúc đa dạng, được ví như “bảo tàng sống” về lịch sử, kiến trúc và văn hóa bản địa độc đáo, được bảo tồn gần như nguyên vẹn đến ngày nay. Hội An còn là một trong những điểm du lịch hấp dẫn tại Việt Nam, được nhiều du khách coi là điểm dừng chân hấp dẫn “nhất định phải đến”.

Cuốn sách "Người bạn đường du lịch văn hóa Hội An" của tác giả Nguyễn Thái Bình và Phạm Hoàng Hải vừa được ấn hành tháng 6-2024 - Ảnh: Nxb Chính trị quốc gia Sự thật

Ngày 4-12-1999, Tổ chức UNESCO ghi danh Hội An vào danh mục Di sản Văn hóa thế giới với đánh giá: “Hội An là biểu hiện vật thể nổi bật của sự kết hợp các nền văn hóa qua các thời kỳ trong một thương cảng quốc tế; là một điển hình tiêu biểu về một cảng thị châu Á truyền thống được bảo tồn tốt. Nét độc đáo của đô thị lịch sử, văn hóa Hội An hay đô thị sinh thái Hội An chính là phải hiểu theo góc độ sinh thái - nhân văn”.

Trải qua hàng trăm năm với những thăng trầm, biến động của lịch sử, kinh tế, xã hội, thời cuộc đã góp phần tạo nên sự đa dạng về văn hóa, kiến trúc, ẩm thực, sự đa sắc trong phong tục tập quán, văn hóa dân gian, lễ hội truyền thống... của Hội An, để từ một thương cảng từng bị quên lãng, thì nay Hội An đã trở thành một điểm sáng trên bản đồ du lịch Việt Nam.

Nhằm giúp bạn đọc có được những thông tin chính thống, dễ tra cứu, hai tác giả Nguyễn Thái Bình và Phạm Hoàng Hải đã tham khảo, thu thập tài liệu từ nhiều nguồn sách, báo, thu thập ý kiến từ những du khách đã đến Hội An, từ những người dân sinh sống nhiều đời tại đây và những người hiện đang quản lý, bảo vệ và tôn tạo các giá trị văn hóa quý báu của Hội An để viết lên cuốn sách Người bạn đường du lịch văn hóa Hội An. Cuốn sách dày hơn 200 trang, khổ 12x20cm do Nxb Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản, phát hành vào tháng 6-2024 sẽ góp thêm một nét phác họa nhằm hoàn thiện hơn bức tranh về lịch sử và văn hóa Hội An vẫn đang còn nhiều chi tiết “dang dở”.

Cuốn sách gồm 9 bài viết có nội dung tương đối độc lập, bạn đọc có thể đọc bất kể bài nào trước, sau. Cuốn sách là một bức tranh về một Hội An bình yên, thân thuộc nhưng cũng thật ấm áp, mến khách được hiện lên, như muốn níu chân du khách ở lại lâu hơn, và rồi khi “Từ Hội An trở về, cuốn sách chính là những hồi ức để hình ảnh thành phố di sản này vẫn lắng đọng đầy hoài niệm trong bạn. Rất có thể, bạn sẽ thấy nuối tiếc vì đã không lưu lại phố Hội lâu hơn, và biết đâu một ngày nào đó, bạn sẽ trở lại Hội An một lần nữa. Lúc đó, xin đừng quên bạn đã có sẵn trong tay một Người bạn đường du lịch văn hóa Hội An”, đúng như lời nhắn nhủ của tác giả Nguyễn Thái Bình tới bạn đọc.

Qua những trang viết, các tác giả đã viết về một Hội An cổ xưa, nơi vốn là một thương cảng nằm bên bờ sông Thu Bồn. Các di tích ở Hội An ngày nay còn khá nguyên vẹn, gồm bến cảng, phố cổ, nhà liền kế, nhà thờ tộc họ, đình chùa, đền miếu, hội quán của người Hoa, lăng mộ của người Nhật, người Hoa và cây cầu Nhật Bản… Người đọc sẽ được dạo bước trên những con phố cổ, trải nghiệm cảm giác thư thái lạ lùng, và để rồi cảm thấy “như thể đang đi lạc vào một câu chuyện cổ tích giản dị, ngược dòng thời gian hàng vài trăm năm trước đây”, như được “trở về” thương cảng Hoài Phố sầm uất năm xưa. Những ngôi nhà cổ lợp ngói âm dương phủ đầy rêu phong, với các hàng cột gỗ và các xà, kèo dọc ngang, sâu hun hút nhưng luôn mở rộng cửa và du khách hoàn toàn có thể bước vào bất cứ ngôi nhà nào cửa còn để ngỏ, thân tình bắt chuyện với một cụ già hay một người chủ quán.

Phố cổ Hội An khi mặt trời dần tắt hẳn đã đem đến một trải nghiệm thật khác lạ và thích thú với du khách, bởi “hàng trăm chiếc đèn lồng bọc lụa màu treo rải rác khắp nơi tỏa ra các vùng sáng nhỏ để du khách tự tin bước đi trên đường… Đâu đó phía xa là ánh sáng mờ mờ hắt ra từ các ngôi nhà đã khép cửa, từ các ngõ nhỏ đã vắng người qua lại”. Và nếu bạn tới phố cổ Hội An, “không gì thú vị hơn là ngồi trong một căn nhà gỗ nhỏ, thưởng thức các đặc sản của địa phương, vừa ăn vừa trò chuyện với gia đình chủ quán về một thời xa xưa nửa nhớ nửa quên, hoặc leo qua các thang gỗ hẹp lên trên lầu thưởng trà và nhìn ngắm con đường nhỏ đầy du khách tản bộ phía dưới, những ô cửa sổ hẹp le lói ánh đèn, những dãy mái ngói âm u tối”.

Chùa Cầu được ví là điểm sáng của du lịch Hội An, không chỉ là nơi chứng kiến sự đổi thay của lịch sử với bao thăng trầm của thời gian, mà còn ghi dấu sự giao thoa giữa những nền văn hóa độc đáo. Chùa Cầu không chỉ được các tác giả “vẽ” lại những nét kiến trúc độc đáo mà còn làm rõ lịch sử, nội hàm văn hóa của cây cầu do các thương nhân người Nhật khởi dựng vào khoảng thế kỷ XVII. Từ đó, giúp người đọc mở rộng tầm mắt ra khu phố Nhật Bản đã từng hiện diện một thời huy hoàng trong ký ức Hội An xưa, là minh chứng cho những dấu tích, dấu ấn và sự ảnh hưởng của người Nhật trên đất Hội An vẫn còn đến ngày nay.

Không chỉ được dạo quanh phố cổ Hội An nhộn nhịp, ngắm những ngôi nhà cổ sâu hun hút, các tác giả còn đưa người đọc khám phá vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ, yên bình của cụm đảo Cù Lao Chàm. Nằm cách Hội An 16km về hướng Đông - Đông Bắc, cụm đảo Cù Lao Chàm có hệ sinh thái phong phú, đa dạng và cũng là nơi có bề dày lịch sử lâu đời. Du khách đến với Cù Lao Chàm sẽ có thêm những hiểu biết về chim yến, loài chim quý chọn nơi đây là nơi tụ cư, về giá trị dinh dưỡng của yến sào và nghề khai thác yến sào ở làng Thanh Châu, hay tìm hiểu về nền văn hóa Chămpa đã từng phát triển rực rỡ suốt nhiều thế kỷ…

Với các tác giả, “Hội An là những gì cổ kính nhất, mộc mạc nhất, trầm lắng nhất của một không gian Việt Nam với những con ngõ nhỏ ngoằn ngoèo nối đuôi nhau chạy dài như bất tận, nơi đây đã lưu giữ gần như trọn vẹn những nét văn hóa mang đậm dấu ấn phương Đông”. Vẫn còn rất nhiều những nét văn hóa đặc sắc mà bạn đọc có thể khám phá về vùng đất Hội An qua cuốn sách Người bạn đường du lịch văn hóa Hội An.

Thông qua nội dung cuốn sách, các tác giả đã mang đến những điều thú vị, cuốn hút để bạn đọc thực sự nhận ra Hội An là điểm đến du lịch văn hóa, lịch sử mà bất cứ ai từng đến cũng muốn quay lại. Bởi đến đây, du khách sẽ có được “một chuyến đi khó quên với những cảm xúc sâu lắng, những ngạc nhiên ấm áp, thôi thúc bạn thay đổi tích cực từ trong nhận thức, bùng cháy lên trong bạn sự lạc quan, yêu đời”. Và cũng bởi lẽ, Hội An thực sự là điểm du lịch “chữa lành”.

HỒNG VÂN - NGỤY PHAN TÂN