Chưa đến 40 tuổi nhưng đạo diễn Damien Chazelle đã xác lập tên tuổi như một trong những đạo diễn hàng đầu hiện nay ở Hollywood khi đang sở hữu 79 giải thưởng điện ảnh và là đạo diễn trẻ nhất từng đoạt tượng vàng Oscar trong lịch sử. Anh đang được coi là một “thiên tài điện ảnh với những tác phẩm nghệ thuật đỉnh cao” thành công cả về nghệ thuật và thương mại.

Phong cách thẩm mỹ đặc sắc

Damien Chazelle là một trong số rất ít các nhà làm phim thành công rực rỡ ngay ở tác phẩm thứ hai. Tên tuổi anh đã vang danh khắp Hollywood nhờ bộ phim Whiplash - thực hiện khi anh mới ngoài 20 tuổi. Whiplash cũng là tác phẩm định hình cho phong cách phát triển câu chuyện theo tâm lý nhân vật của Damien Chazelle. Bộ phim khắc họa hành trình nhọc nhằn đầy chông gai để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình với thông điệp: Chúng ta có thể mãi mãi không thành “ông nọ bà kia” nhưng kể cả khi sống một cuộc đời khó khăn và cô đơn như nhân vật chính, ta vẫn có thể phấn đấu gặt hái được thành tựu. 

Trong năm 2013, phim ngắn Whiplash đã giành giải thưởng Jury Prize tại Liên hoan phim Sundance. Một năm sau đó, phim điện ảnh Whiplash tiếp tục giành cả 2 giải thưởng Jury và Khán giả bình chọn tại Liên hoan phim Sundance. Phim còn giành được 3 giải trong số 5 đề cử Oscar, trong đó bao gồm Oscar Diễn viên phụ xuất sắc nhất cho J.K. Simmons.

Babylon tái hiện một Hollywood đặc sắc thập niên 20

Hai năm sau, Damien Chazelle tiếp tục gặt hái thành công vang dội khi đảm nhận vai trò viết kịch bản và đạo diễn La La Land - phim ca nhạc giành 6 giải thưởng Oscar trong tổng số 14 đề cử nhận được. Đoạt tượng vàng ở hạng mục Đạo diễn xuất sắc nhất, Chazelle trở thành đạo diễn trẻ tuổi nhất từng giành được giải thưởng danh giá này. La La Land cũng đã lập kỷ lục với việc giành được 7 giải thưởng Quả Cầu Vàng và 5 giải thưởng BAFTA. Bộ phim cũng là thành công thương mại lớn nhất của anh khi thu về 447 triệu USD doanh số bán vé toàn cầu.

 Bộ phim tiếp theo của anh Firstman - phim chính kịch tái hiện sứ mệnh lịch sử đưa con người lên Mặt Trăng của NASA đã nhận được tổng cộng 4 đề cử Oscar và giành chiến thắng ở hạng mục Hiệu ứng hình ảnh xuất sắc nhất. Bộ phim này gợi nhắc đến cả Whiplash và La La Land khi nhân vật chính trải qua vô số đau khổ về thể chất và tinh thần để đạt được thành tựu trong đời. 

Bộ phim Babylon (công chiếu toàn cầu hồi đầu tháng 2/2023) tiếp nối thành công của đạo diễn trẻ tài năng này khi giành chiến thắng ở hạng mục nhạc phim trong tổng cộng 5 đề cử danh giá tại giải Quả Cầu Vàng 2023. Giải thưởng này đã bổ sung vào bảng thành tích rực rỡ của Damien Chazelle. Ngoài ra, Babylon còn sở hữu loạt đề cử đáng chú ý khác như: 5 đề cử của Hiệp hội phê bình phim Chicago (thắng 1), 3 đề cử của Hội phê bình phim Florida (thắng 2), 3 đề cử từ Hội phê bình phim San Diego, 4 đề cử thuộc Hội phê bình phim khu vực vịnh San Francisco, 9 đề cử từ Giải thưởng điện ảnh do các nhà phê bình bình chọn, 8 đề cử Satellite Awards và 3 đề cử từ Giải thưởng nghệ thuật sáng tạo của Hiệp hội phê bình Hollywood. Các hạng mục đề cử đa dạng tôn vinh từ nhạc phim, thiết kế sản xuất, quay phim, phục trang tới diễn xuất. 

Đạo diễn Damien Chazelle và hai diễn viên chính trong phim La La Land

Trong suốt sự nghiệp của mình, các tác phẩm của Damien Chazelle thường được giới phê bình đánh giá cao bởi phong cách thẩm mỹ đặc sắc, quy tụ dàn sao sáng giá. Babylon cũng nhận được 3 đề cử Oscar 2023, tiếp tục nối dài thành tích “đỉnh cao” của đạo diễn trẻ này.

Tái hiện một Hollywood đặc sắc thập niên 20

Damien Chazelle đã mất tới 15 năm nghiên cứu và phát triển kịch bản cho Babylon. Chia sẻ với Vanity Fair, biên kịch kiêm đạo diễn Damien Chazelle nói rằng: “Bộ phim đi sâu vào sự tàn khốc của Hollywood thời đại nhạc Jazz, thành phố Los Angeles và những người đến đó với mong ước “đại thành công”. Babylon sẽ là sự tiếp nối những tác phẩm trước của tôi khi kết hợp vẻ hào nhoáng hoài cổ của La La Land với bức chân dung không khoan nhượng về tham vọng và hậu quả của nó trong Whiplash.” 

Cái tên Babylon lấy cảm hứng từ Đế quốc cổ Babylon tại Lưỡng Hà. Qua thời gian, Babylon trở thành biểu tượng của một thành phố phồn thịnh, thành phố tội lỗi, của những thành tựu đáng ngưỡng mộ nhất cũng giống như Hollywood. Bối cảnh của Babylon diễn ra trong thời kỳ có nhiều thay đổi lớn đối với ngành công nghiệp điện ảnh: quá trình chuyển đổi từ phim câm sang phim có tiếng. Nhiều nhân vật trong nỗ lực leo lên bậc thang Hollywood phải đối mặt với thất bại. Những cây đa cây đề từng có tiếng nói trong giới nay bị quên lãng, toàn bộ bộ máy của ngành công nghiệp vẫn vận hành lạnh lùng. Người ta nhớ tới tháp Babel - nơi những người góp công vào xây dựng một kỳ quan đồ sộ nay bị đào thải, trở nên lạc lõng và bối rối. Phim lấy bối cảnh vào thời kỳ “cách tân” của Hollywood trong những năm 1920. Nhiều người đánh giá đây là thời đại có nhiều hỗn loạn, nhưng lại định hình những cái mới sau này của kinh đô điện ảnh. Babylon như lời tự sự về cuộc đời thăng trầm của nhiều nhân vật trong kỷ nguyên ấy. Mỗi nhân vật xuất hiện trong phim đều khiến khán giả gợi nhớ, liên tưởng đến các tượng đài một thời.

Whiplash là bộ phim mang đến thành công rực rỡ cho Damien Chazelle

Thiết kế sản xuất Florencia Martin chia sẻ: “Rất nhiều người tới từ những thành phố khác nhau ở Mỹ, ở khắp nơi trên thế giới đổ về Los Angeles sinh sống, và rất nhiều thứ đã ra đời từ đây, bao gồm cả nền điện ảnh và cả Hollywood mà chúng ta đều biết. Thành phố đã không ngừng mở rộng một cách tham lam vô độ, công nghệ mới xung đột với các phương thức cũ, có thêm quyền tự do và các cơ hội, nhưng bên cạnh đó có cả sự thái quá và liều lĩnh. Và tình trạng sử dụng thuốc phiện ngày một gia tăng, tôi cho rằng tới mức độ khiến tất cả chúng ta phải ngạc nhiên. Mọi thứ đã vô cùng khó khăn.”

Cũng như các dự án phim trước của Damien Chazelle như Whiplash, La La Land hay First Man, Babylon đưa khán giả tới với những câu hỏi lớn liên quan đến nghệ thuật. Ngành công nghiệp điện ảnh lớn lao và rực rỡ, là giấc mơ của bao người nhưng cũng nghiền nát cuộc đời của vô số. Cỗ máy khổng lồ của Hollywood sẽ không dừng lại vì bất cứ ai, sẽ tiếp tục biến hóa và ảnh hưởng đến đến thế hệ nghệ sĩ và khán giả tiếp theo.

Đối với Damien Chazelle, Babylon là thành quả của 15 năm nghiên cứu nhằm xây dựng nên thế giới mà ông đã khởi công trong tâm trí từ rất lâu trước khi bắt tay gõ dòng đầu tiên của kịch bản và bước ra phía sau ống kính để đưa câu chuyện sử thi này lên màn ảnh rộng. Anh chia sẻ: “Tôi muốn nhìn lại những ngày đầu tiên của bộ môn nghệ thuật này cũng như cả ngành công nghiệp điện ảnh - thời điểm mà cả hai vẫn đang loay hoay tìm chỗ đứng của mình. Nói một cách sâu xa hơn, tôi muốn nhìn lại những thay đổi của xã hội. Hollywood đã trải qua những đổi thay với tốc độ chóng mặt ở thập niên 20. Một số người đã sống sót, nhưng đa phần là không. Nói theo ngôn ngữ hiện đại thì chúng ta gọi đó là “sự gián đoạn”. Nếu thấy được các điều mà những con người đó đã phải trải qua, bạn sẽ hiểu được cái giá phải trả khi họ theo đuổi thứ tham vọng đã cuốn hút họ tới Los Angeles ở thời gian đó. Đây sẽ là một câu chuyện mang đậm chất Mỹ. Những con người lạc lõng, những kẻ lừa đảo, cướp bóc, những người mơ mộng hão huyền… đã rời xa quê hương của mình, dựng lều ngay trên sa mạc và xây dựng nên một ngành công nghiệp sau đó đã trở thành một nền công nghiệp toàn cầu. Rất nhiều vinh quang và thảm kịch, đã khởi nguồn từ đó.”

Firstman - phim chính kịch tái hiện sứ mệnh lịch sử đưa con người lên Mặt Trăng của NASA

Là một bộ phim của Hollywood, về Hollywood, dàn diễn viên của Babylon rất đặc biệt khi có sự góp mặt của rất nhiều ngôi sao tên tuổi. Cùng với Brad Pitt và Margot Robbie là các diễn viên Diego Calva, Jean Smart, Jovan Adepo, Li Jun Li, P.J. Byrne, Lukas Haas, Olivia Hamilton... Đặc biệt “Người Nhện” Tobey Maguire vừa sở hữu một vai diễn vừa là một trong những nhà điều hành sản xuất của bộ phim. 

Là “bom tấn nghệ thuật”, Babylon có kinh phí đầu tư “khủng” với con số lên tới 100 triệu USD, phần hậu kỳ được thực hiện rất chỉn chu và kỹ lưỡng. Phần nhạc phim được đánh giá là đỉnh cao, từng nhận được các giải thưởng danh giá, trong đó có giải Quả Cầu Vàng 2023 hạng mục Nhạc phim xuất sắc nhất.

KHÁNH LÊ

Nguồn: Tạp chí VHNT số 541, tháng 7-2023