Những năm gần đây, phim hoạt hình là lĩnh vực có bước chuyển mình và thay đổi lớn, nhất là ở khu vực tư nhân. Năng lực sản xuất phim hoạt hình và sản phẩm liên quan đến hoạt hình của Việt Nam là khá lớn. Nhưng để đưa được phim hoạt hình Việt Nam vươn tới tầm cao mới, trở thành một ngành công nghiệp thực thụ trong công nghiệp văn hóa Việt Nam thì cần tập hợp được sức mạnh của các đơn vị.

Phim hoạt hình Trạng Quỳnh thời nhí nhố

Trong báo cáo của Công ty TNHH CJ CGV Việt Nam - nhà phát hành, cụm rạp chiếu phim hàng đầu Việt Nam, doanh thu phim hoạt hình chiếm từ 12-15% tổng doanh thu phim chiếu rạp. Ở Nhật Bản, phim hoạt hình và sản phẩm liên quan đóng góp 5-6% tổng sản phẩm nội địa (GDP). Ngoài ra, phim hoạt hình có tác dụng tốt trong việc lan tỏa thông điệp cuộc sống, quảng bá hình ảnh đất nước, văn hóa dân tộc. Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Bùi Hoài Sơn từng chia sẻ: Phim hoạt hình là một trong những lĩnh vực quan trọng của công nghiệp văn hóa Việt Nam. 10 năm gần đây, sự tăng trưởng của phim hoạt hình khá tốt. 

Hãng Phim hoạt hình Việt Nam với lịch sử hơn 60 năm hình thành và phát triển, có hệ thống phòng làm việc, trường quay, phòng thu, rạp chiếu phim hiện đại và nhiều trang thiết bị chuyên dụng thực hiện cho việc sản xuất phim. NSND Phạm Ngọc Tuấn, Tổng Giám đốc Hãng phim Hoạt hình Việt Nam cho biết, hiện hãng có đội ngũ sáng tác được đào tạo trong và ngoài nước, sản xuất đa dạng phim 2D, 3D, cắt giấy, cắt giấy vi tính. Mỗi năm, hãng sản xuất 20-25 phim hoạt hình, trong đó, có nhiều phim được trao giải thưởng điện ảnh trong nước và quốc tế.

Phim hoạt hình Hành trình nhân quả

Có bước tiến vượt bậc trong những năm gần đây là các đơn vị tư nhân với quy mô lớn, sản phẩm đa dạng, nguồn nhân lực dồi dào, phương thức kinh doanh linh hoạt, hợp tác quốc tế thường xuyên. Có thể kể đến là Công ty TNHH Đầu tư công nghệ và dịch vụ Sconnect Việt Nam (Sconnect) có quy mô 1.000 nhân sự, đã sản xuất hơn 11.000 video hoạt hình, nổi bật là các bộ phim về Wolfoo, Luka, Clay Mixer… Công ty cổ phần Dịch vụ văn hóa truyền thông Sáng Ý (Dee Dee Animation Studio) là đơn vị chuyên cung cấp các sản phẩm hoạt hình chất lượng cao theo chuẩn quốc tế, đồng thời là đơn vị hoạt hình đầu tiên của Việt Nam hợp tác sản xuất phim với các studio hoạt hình hàng đầu thế giới như: Shin-Ei Animation (Nhật Bản), Disney Animation Studio (Mỹ)… Đơn vị này đã tham gia vào nhiều công đoạn sản xuất của những bộ phim nổi tiếng của thế giới như Hot Whells Skate (Đại náo thành phố Hot Whells) và các phim Việt Nam: Trưng Vương, Tàn thể: Tiền truyện…

Phim Wolfoo và hòn đảo kỳ bí

Tương tự, Công ty TNHH Truyền thông Colory (Colory Animation Studio) có nhiều hợp đồng sản xuất phim hoạt hình, quảng cáo với các đối tác lớn. Freaky Motion với 10 năm hoạt động trong lĩnh vực, đã sản xuất hàng trăm sản phẩm hoạt hình, có dự án phim hoạt hình Con rồng cháu tiên (Long tiên tích) gây được chú ý. Sun Wolf Animation Studio cũng là một cái tên nổi bật với dự án hoạt hình Con rồng cháu tiên: Chuyện chưa kể được chiếu tại hơn 110 trường học trên khắp cả nước và đang phát triển 2 dự án phim hoạt hình lớn là: Hành trình nhân quả, Tản viên Phong Châu…

Có tiềm năng lớn, song, phim hoạt hình mang thương hiệu Việt vẫn chưa tiếp cận được đông đảo khán giả. Nhiều bậc phụ huynh chia sẻ: Mặc dù rất muốn các con xem phim hoạt hình Việt Nam, nhưng hầu như không thấy xuất hiện tại các rạp chiếu. Trên truyền hình cũng không nhiều phim nổi bật so với các loạt phim đình đám của nước ngoài.

Theo Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến Phát triển điện ảnh Việt Nam Ngô Phương Lan, khó khăn của phim hoạt hình Việt Nam là thiếu những bộ phim lớn, có thời lượng dài, đủ sức thu hút người xem xếp hàng mua vé tại rạp. Tuy các đơn vị hoạt hình tư nhân phát triển, nhưng chưa có đánh giá kết quả hoạt động này hay tiềm năng đóng góp phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Vì vậy, bà Ngô Phương Lan cho rằng, cần tập hợp sức mạnh của các đơn vị sản xuất phim hoạt hình Việt Nam, có “tổng chỉ huy” để kết nối, hợp tác trong và ngoài nước, đưa phim hoạt hình Việt Nam thành một ngành công nghiệp thực sự trong công nghiệp văn hóa Việt Nam.

Phim Con rồng cháu tiên (Long tiên tích) 

Là nhà sáng lập và giám đốc điều hành của Sconnect, ông Tạ Mạnh Hoàng cho hay, tham vọng của đơn vị là phát triển lên 3.000 nhân sự. Ngoài sản xuất phim hoạt hình, đơn vị còn đào tạo, chia sẻ kiến thức sản xuất phim hoạt hình cho các bạn trẻ. Tuy nhiên, ở Việt Nam chưa có sự kết nối giữa các đơn vị sản xuất phim hoạt hình với cơ quan nhà nước để cùng xây dựng, hỗ trợ phát triển điện ảnh hoạt hình.

Cùng quan điểm, đồng sáng lập kiêm quản lý Dee Dee Animation Studio Lê Quỳnh Như nhận định, hiện nhân lực hoạt hình của Việt Nam không thua kém thế giới, nhưng các doanh nghiệp hoạt hình Việt Nam làm việc với đối tác nước ngoài, tham dự các liên hoan phim, hội chợ quốc tế vẫn đơn lẻ. Nếu Nhà nước bảo trợ để được tham gia các hoạt động quốc tế với tư cách là đại diện của Việt Nam, thì vị thế của hoạt hình Việt Nam sẽ còn tiến xa hơn.

Một dấu son cũng được ghi nhận khi Wolfoo và hòn đảo kỳ bí trở thành bộ phim hoạt hình trong nước đầu tiên được công chiếu thương mại, phát hành bởi hệ thống rạp chiếu lớn nhất thị trường Việt Nam hiện nay.

Việc bộ phim hoạt hình Wolfoo và hòn đảo kỳ bí được sản xuất để phát hành thương mại và chính thức ra mắt khán giả toàn quốc là một cột mốc quan trọng, đánh dấu sự chuyển mình của hoạt hình Việt Nam từ sản phẩm trực tuyến và truyền hình sang địa hạt điện ảnh.

. Phim hoạt hình Trưng Vương

Bộ phim là sản phẩm của Sconnect Việt Nam - đơn vị có nhiều năm kinh nghiệm trong việc sản xuất phim hoạt hình trên nền tảng trực tuyến như loạt phim hoạt hình Wolfoo, Clay Mixer, Luka... thu về hàng triệu lượt xem trên YouTube.

Chú sói nhỏ Wolfoo cùng bộ nhân vật trong phim đã trở thành “người bạn” thân thiết của hàng triệu trẻ em và là một thương hiệu quen thuộc với nhiều gia đình Việt. Trước bộ phim Wolfoo và hòn đảo kỳ bí đã từng có những cái tên được đặt nhiều kỳ vọng khi trình làng sẽ thay đổi cục diện của ngành hoạt hình Việt Nam.

Có thể kể đến một số dự án như Tôi là Bê-tô (chuyển thể từ truyện ngắn cùng tên của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh) hay Dưới bóng cây: Hành trình trở về (thực hiện bởi Colory Animation Studio).

Tuy nhiên, vì nhiều lý do mà các tác phẩm này vẫn chưa thể ra mắt trên màn ảnh rộng. Đây thực sự là một khoảng trống, gây hụt hẫng đối với công chúng mong đợi vào sự phát triển của hoạt hình Việt.

Trên thực tế, phim hoạt hình Việt Nam do các đơn vị Nhà nước lẫn tư nhân sản xuất vẫn đều đặn ra mắt trên các nền tảng số. Đồng thời các chương trình chiếu rạp phục vụ thiếu nhi dịp hè, ngày lễ, Tết… cũng được duy trì, song, mới chỉ dừng lại ở các phim ngắn hoặc series phim đã chiếu mạng.

Trong khi đó, doanh thu phim hoạt hình chiếm tới 12-15% tổng doanh thu phim chiếu rạp (theo số liệu của CGV Việt Nam) và từ trước đến nay vẫn luôn là sân chơi của các “ông lớn” ngành hoạt hình thế giới như Mỹ, Nhật Bản…

Song song với niềm vui, những người sáng tạo, biên kịch, đạo diễn của Việt Nam cũng đối mặt với những áp lực mới về việc sản xuất thêm nhiều phim hoạt hình có nội dung hấp dẫn và hướng tới mục tiêu chiếu rạp.

Về phía cơ quan quản lý nhà nước, đại diện Cục Điện ảnh cho biết: Cục đang xây dựng các văn bản pháp luật để tạo hành lang pháp lý hỗ trợ việc sản xuất phim hoạt hình Việt Nam và các đơn vị tham gia vào lĩnh vực này, đồng thời, các cơ quan, hội nghề nghiệp tích cực kết nối, hợp tác để phát triển phim hoạt hình Việt Nam.

PHI YẾN

Nguồn: Tạp chí VHNT số 571, tháng 5-2024