Tóm tắt: Làng Tà Lài thuộc xã Tà Lài, tỉnh Đồng Nai là vùng đệm của Vườn Quốc gia Cát Tiên, sở hữu cảnh quan sinh thái phong phú và bản sắc văn hóa độc đáo của các dân tộc Mạ, Tày, Xtiêng. Đây là một trong những điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch cộng đồng bền vững. Tuy nhiên, hoạt động du lịch tại đây vẫn còn nhiều hạn chế và chưa khai thác hiệu quả. Bài viết nhằm đánh giá thực trạng khai thác du lịch cộng đồng tại làng Tà Lài, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả phát triển du lịch gắn với bảo tồn tài nguyên và văn hóa bản địa.

Từ khóa: du lịch cộng đồng, Tà Lài, Đồng Nai, trải nghiệm, phát triển bền vững.

Abstract: Ta Lai village, situated in Ta Lai commune, Đong Nai province, is located within the buffer zone of Cat Tien National Park. It boasts rich ecological landscapes and a unique cultural identity, featuring ethnic minorities such as the Ma, Tay, and Xtieng. These are favourable conditions for the sustainable development of community-based tourism. However, tourism activities in the area remain limited and have not been effectively leveraged. The article aims to assess the current state of community-based tourism in Ta Lai and propose solutions to enhance its development in association with the preservation of local resources and indigenous culture.

Keywords: community-based tourism, Ta Lai, Dong Nai, experience, sustainable development.

Phụ nữ Tà Lài tham gia lớp học dệt thổ cẩm do Tổ hợp tác Du lịch cộng đồng Tà Lài tổ chức - Ảnh: baodongnai.com.vn

1. Đặt vấn đề

Theo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam: Tà Lài không chỉ nổi bật với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, mà còn là một địa phương giàu bản sắc văn hóa. Tuy nhiên, các hoạt động du lịch tại đây vẫn tồn tại nhiều hạn chế, trong những năm gần đây lượng khách du lịch đến với Tà Lài giảm mạnh, các chương trình biểu diễn, sinh hoạt văn hóa cộng đồng để phục vụ du khách không còn thường xuyên.

Mặc dù du lịch cộng đồng (DLCĐ) được chú trọng trong định hướng phát triển bền vững, nhưng vẫn còn hạn chế các tài liệu học thuật cũng như nghiên cứu chuyên sâu về Tà Lài. Tác giả đã tìm kiếm thông tin từ nhiều nguồn tài liệu khác nhau, song phần lớn các tài liệu chỉ dừng ở mức mô tả tổng quan, chưa có nhiều phân tích cụ thể và phân tích sâu về thực trạng và tiềm năng phát triển của địa phương.

Nghiên cứu này được thực hiện tại làng Tà Lài từ tháng 11-2024 đến tháng 4-2025 và sử dụng 3 phương pháp chính:

Phương pháp phân tích và tổng hợp tư liệu thứ cấp, tác giả đã tiến hành thu thập và xử lý các nguồn tài liệu liên quan đến hoạt động DLCĐ tại Tà Lài, bao gồm các báo cáo từ cơ quan quản lý nhà nước, bài nghiên cứu chuyên ngành, tài liệu du lịch và các bài viết đăng tải trên phương tiện truyền thông đại chúng.

Phương pháp phỏng vấn bán cấu trúc, tác giả thực hiện thu thập thông tin thông qua các cuộc trò chuyện với một bộ câu hỏi định hướng xoay quanh chủ đề trọng tâm: 1 người đại diện UBND (CG01) trên 50 tuổi là nam, công tác tại địa phương hơn 10 năm; 1 chuyên gia trên 5 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực DLCĐ (CG02) trên 30 tuổi là nữ, từng công tác hơn 4 năm tại địa phương; 2 người dân địa phương, 1 người là dân tộc Xtiêng (ND01) dưới 30 tuổi là nữ, đang là quản lý doanh nghiệp lưu trú tại phương và 1 người là dân tộc Mạ (ND02) trên 60 tuổi là nam, công tác trong lĩnh vực dịch vụ tại địa phương; 2 đại diện doanh nghiệp, 1 người tại địa phương (DN01) trên 30 tuổi là nữ, có hơn 30 năm kinh nghiệm trong phát triển DLCĐ và bảo tồn văn hóa và một người là đại diện doanh nghiệp du lịch tại địa phương (DN02) trên 30 tuổi là nam, đã làm việc tại Tà Lài hơn 7 năm; 2 du khách, 1 người là sinh viên (DK01) dưới 30 tuổi là nữ, từng đến Tà Lài ít nhất 1 lần và 1 du khách là quản lý doanh nghiệp (DK02) dưới 30 tuổi là nữ, từng đến địa phương ít nhất 2 lần vào 2 năm khác nhau, từng tham gia hoạt động thiện nguyện và du lịch tại địa phương.

Phương pháp quan sát tham dự trong các chuyến khảo sát thực địa tại làng Tà Lài nhằm ghi nhận cảnh quan, dịch vụ, hành vi du khách và sự tham gia của cộng đồng.

2. Tiềm năng phát triển DLCĐ tại Tà Lài

Theo Luật Du lịch: DLCĐ là loại hình du lịch được phát triển trên cơ sở các giá trị văn hóa của cộng đồng, do cộng đồng dân cư quản lý, tổ chức khai thác và hưởng lợi” (Khoản 15, Điều 3). Trong cùng quan điểm, Quỹ Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế - WWF (2001) cho rằng: “DLCĐ là loại hình du lịch mà ở đó cộng đồng địa phương trực tiếp tham gia và nắm vai trò quan trọng trong việc quản lý và phát triển, trong đó, phần lớn lợi ích thu được thuộc về cộng đồng”. Trong khi đó, Ashley.C cho rằng DLCĐ chủ yếu là loại hình du lịch ở quy mô nhỏ và song hành hướng đến cả mục đích phát triển kinh tế và phát triển xã hội. Ở một cách nhìn tương đồng, Goodwin và Santilli định nghĩa DLCĐ là hoạt động du lịch được sở hữu hoặc quản lý bởi cộng đồng nhằm tạo ra lợi ích lớn lao hơn cho cộng đồng. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, DLCĐ được coi trọng trong chiến lược phát triển du lịch tại cả các quốc gia phát triển và đang phát triển, nhấn mạnh vai trò của cộng đồng địa phương thay vì đặt trọng tâm vào lợi ích của doanh nghiệp hay sự can thiệp đơn phương của các cơ quan quản lý nhà nước.

Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam nhận định: DLCĐ tại Tà Lài không chỉ mang lại trải nghiệm về thiên nhiên, mà còn giúp du khách khám phá và hiểu sâu hơn về cuộc sống, phong tục, tập quán của người dân nơi đây. Du khách đến Tà Lài có thể tìm hiểu đời sống văn hóa người Mạ, người S’tiêng; chiêm ngưỡng cồng, chiêng, bia tưởng niệm nhà ngục Tà Lài… Ngoài ra, du khách cũng được thưởng thức những món ăn địa phương như rượu cần, cơm lam, canh bùi, lá nhíp, uống loại rượu làm từ men các loại vỏ, lá cây rừng của người Tày… Đáng chú ý, trong năm 2024, tổ hợp tác DLCĐ Tà Lài được thành lập và chính thức đi vào hoạt động. Tổ hợp tác đã mở lớp học dệt thổ cẩm phục vụ khách tham quan, đồng thời góp phần gìn giữ và phát huy nghề thủ công truyền thống của đồng bào.

Goodwin và Santilli nhận định để DLCĐ đạt hiệu quả bền vững cần có sự phối hợp của các bên liên quan: cộng đồng địa phương giữ vai trò trung tâm; doanh nghiệp kết nối thị trường và tổ chức dịch vụ; chính quyền hỗ trợ hạ tầng và điều phối lợi ích; các tổ chức phát triển nâng cao năng lực cộng đồng; truyền thông quảng bá hình ảnh; khách du lịch - yếu tố quyết định sự phát triển bền vững. Tà Lài hội đủ các điều kiện để phát triển DLCĐ theo hướng bền vững nếu các bên liên quan được huy động hiệu quả. Theo báo cáo của Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam năm 2024 DLCĐ tại Tà Lài là mô hình tiềm năng với sự kết hợp hài hòa giữa bảo tồn văn hóa, bảo vệ tài nguyên và tạo sinh kế. Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả toàn diện, cần tăng cường liên kết giữa các bên, nâng cấp cơ sở hạ tầng và có chiến lược truyền thông chuyên nghiệp nhằm nâng cao hình ảnh điểm đến trên thị trường trong nước và quốc tế.

3. Thực trạng khai thác DLCĐ tại Tà Lài

Thực trạng hoạt động du lịch tại Tà Lài

Thống kê của tỉnh Đồng Nai cho thấy, lượt khách du lịch tại địa phương bao gồm khu vực Tà Lài với mức tăng ổn định từ 8% trong năm 2023 lên 13% trong năm 2024. Giai đoạn 2021-2024, Tà Lài đón trung bình khoảng 1.000 lượt khách/ năm, dự kiến năm 2025 sẽ vượt 3.000 lượt. Dù còn khiêm tốn so với các điểm du lịch khác trong tỉnh, nhưng Tà Lài đang dần trở thành điểm đến mới được chú ý bởi du khách yêu thiên nhiên và trải nghiệm văn hóa cộng đồng (trích biên bản phỏng vấn CG01, ND01, DN02). Du khách chủ yếu là nội địa, lưu trú ngắn ngày, kết hợp tham quan Vườn quốc gia Cát Tiên và các điểm lân cận. Lượng khách quốc tế còn hạn chế do công tác quảng bá và kết nối chưa đẩy mạnh (trích biên bản phỏng vấn DN01, ND02, CG02).

Thực trạng khai thác DLCĐ tại Tà Lài

Các sản phẩm du lịch tại Tà Lài chủ yếu xoay quanh các hoạt động trải nghiệm thiên nhiên, văn hóa (trích biên bản phỏng vấn CG01, CG02). Thứ nhất, du lịch sinh thái tập trung vào trekking (đi bộ xuyên rừng), tham quan và khám phá rừng, suối, khu bảo tồn, mang lại kết nối gần gũi với thiên nhiên (trích biên bản phỏng vấn DN01, ND02, DK01, DK02, DN02, CG02). Song các sản phẩm chủ yếu là các tour ngắn ngày, chưa nhiều gói du lịch chuyên sâu, chưa phát triển các sản phẩm phụ để kéo dài thời gian lưu trú cho du khách (trích biên bản phỏng vấn CG01, DN01, ND01, CG02). Thứ hai, các hoạt động trải nghiệm văn hóa như múa cồng chiêng, hát dân ca, dệt thổ cẩm góp phần truyền tải đời sống dân tộc thiểu số. Dù vậy, nguy cơ mai một văn hóa truyền thống do thiếu thế hệ kế thừa là một thách thức lớn (trích biên bản phỏng vấn ND01, DN01, DN02, CG02). Thứ ba, ẩm thực địa phương là thành tố quan trọng trong sản phẩm du lịch Tà Lài với các món ăn mang đậm bản sắc như cơm lam, rau rừng, gà nướng, rượu cần... Thực tế, chất lượng và sự đồng bộ chưa đảm bảo, ảnh hưởng đến sự hài lòng của du khách và xây dựng thương hiệu ẩm thực (trích biên bản phỏng vấn ND02, DK01, DK02, CG08). Thứ tư, dịch vụ lưu trú chủ yếu là nhà sàn truyền thống và homestay mang đến trải nghiệm gần gũi với thiên nhiên và văn hóa, nhưng vẫn còn hạn chế về tiện nghi và chất lượng phục vụ, chưa đáp ứng được kỳ vọng của du khách (trích biên bản phỏng vấn DN01, DK01, DK02, DN02, CG02). Thứ năm, hướng dẫn viên phần lớn là người dân địa phương có lợi thế am hiểu văn hóa, nhưng thiếu kỹ năng nghiệp vụ và đào tạo chuyên sâu, khiến chất lượng hướng dẫn chưa đồng đều (DK01, DK02, CG02).

Cơ sở vật chất và hạ tầng kỹ thuật du lịch là một trong những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của DLCĐ tại Tà Lài. Thứ nhất, cơ sở lưu trú tại Tà Lài với chất lượng dịch vụ chưa ổn định, thiếu tiện nghi, gây khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu của du khách (trích biên bản phỏng vấn DK01, DK02, CG01, CG02). Thứ hai, hệ thống giao thông còn nhiều khó khăn, đặc biệt trong mùa mưa; đường nhỏ khiến xe du lịch lớn khó tiếp cận, ảnh hưởng đến khả năng đón tiếp đoàn đông người trong mùa cao điểm (trích biên bản phỏng vấn DK01, DK02, DN01, DN02). Thứ 3, hạ tầng điện, nước, viễn thông và các tiện ích du lịch còn thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng tốt nhu cầu khi lượng khách du lịch tăng cao, nguy cơ mất điện, thiếu nước trong thời gian cao điểm. Hệ thống xử lý nước thải và rác thải chưa được đầu tư có thể tác động đến môi trường và sức khỏe cộng đồng. Viễn thông 4G/ 5G đã có, nhưng chưa ổn định, ảnh hưởng đến khả năng kết nối dịch vụ trực tuyến và quảng bá. Các tiện ích như ATM, nhà thuốc, cửa hàng tiện lợi chủ yếu tập trung ở thị trấn cách Tà Lài 15km-20km, gây bất tiện cho du khách (trích biên bản phỏng vấn CG01, CG02).

Nhân lực du lịch tại Tà Lài chủ yếu là người dân địa phương tham gia làm hướng dẫn viên và cung cấp các dịch vụ liên quan, tuy nhiên vẫn còn hạn chế về kỹ năng chuyên môn và kiến thức ngành. Số lượng nhân lực du lịch còn khá hạn chế, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao, đa phần cư dân địa phương là những người có xuất phát điểm từ nông nghiệp, chưa có nhiều cơ hội học hỏi và làm việc trong ngành Du lịch​(trích biên bản phỏng vấn CG01, ND01, ND02, DN01, DN02, CG02). Các chương trình đào tạo cho nhân lực du lịch hiện tại chủ yếu là các khóa tập huấn ngắn hạn do các tổ chức như Sở Du lịch tỉnh Đồng Nai hoặc các tổ chức phi chính phủ cung cấp, tập trung vào các kỹ năng cơ bản, tuy vậy các khóa đào tạo này vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của ngành Du lịch, vì thời gian học ngắn và không bao quát được toàn bộ các kỹ năng quan trọng như an toàn du lịch, quản lý khách sạn, hay chăm sóc khách hàng. Hơn nữa, tại Tà Lài chưa có chương trình liên kết chính thức giữa các trường cao đẳng, đại học chuyên ngành Du lịch và cộng đồng địa phương khiến cho việc chuyển giao công nghệ và các kiến thức về du lịch cho cộng đồng gặp khó khăn​(trích biên bản phỏng vấn DN01, ND02).

Công tác quảng bá du lịch tại địa phương vẫn còn nhiều hạn chế, thiếu đồng bộ và chưa khai thác hiệu quả các công cụ truyền thông hiện đại. Hoạt động quảng bá, truyền thông chủ yếu dựa vào truyền miệng, trong khi các thông tin trên mạng xã hội như Facebook hay các hội nhóm vẫn còn mang tính tự phát, thiếu định hướng và không được quản lý (trích biên bản phỏng vấn ND01, DN01, DN02, CG02). Mặc dù chính quyền địa phương và một số doanh nghiệp đã tổ chức các sự kiện nhằm giới thiệu sản phẩm du lịch, nhưng quy mô còn nhỏ chỉ dừng lại ở phạm vi trong nước, chưa tiếp cận được các thị trường quốc tế hoặc khu vực (trích biên bản phỏng vấn CG01, CG02). Hạn chế lớn khác là việc chưa ứng dụng hiệu quả công nghệ và truyền thông số; các nền tảng trực tuyến như trang web, fanpage hay các công cụ quảng cáo kỹ thuật số chưa được đầu tư cao, dẫn đến hiệu quả quảng bá thấp (trích biên bản phỏng vấn DN01, DN02, CG02). Nhìn chung, hoạt động quảng bá du lịch tại Tà Lài còn rời rạc và thiếu đồng bộ, việc xây dựng thương hiệu DLCĐ Tà Lài chưa được triển khai bài bản và chưa đồng bộ để đạt hiệu quả cao hơn.

Công tác quản lý trong lĩnh vực du lịch đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và triển khai các chiến lược du lịch, bên cạnh nhiều điểm mạnh vẫn tồn tại nhiều thách thức. Chính quyền địa phương đã có những chính sách hỗ trợ phát triển du lịch, nhưng việc triển khai thực hiện và giám sát còn thiếu đồng bộ và chưa thực sự hiệu quả cao. Một trong những thách thức chính là sự tham gia hạn chế của cộng đồng địa phương trong việc định hướng và thực hiện chính sách; dù là đối tượng trực tiếp bị ảnh hưởng bởi các chính sách du lịch, nhưng cơ chế hội họp, đối thoại các bên (chính quyền - doanh nghiệp - cộng đồng) chưa được thực hiện thường xuyên, dẫn đến việc các chính sách không kịp phản ánh đầy đủ và khách quan (trích biên bản phỏng vấn ND02, CG02).

4. Các nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả khai thác DLCĐ tại Tà Lài

Nhóm giải pháp về quảng bá và xúc tiến du lịch

Quảng bá và xúc tiến du lịch đóng vai trò quan trọng trong phát triển DLCĐ tại địa phương, góp phần định vị hình ảnh điểm đến và mở rộng thị phần khách du lịch. Thứ nhất, việc phát triển trang web chính thức cùng các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Instagram, YouTube, TikTok giúp xây dựng kênh truyền thông hiện đại, tạo điều kiện thuận lợi để truyền tải thông tin, hình ảnh điểm đến đến du khách một cách nhanh chóng và hiệu quả (trích biên bản phỏng vấn DN01 DN02, CG02). Thứ hai, tăng cường hợp tác với các công ty lữ hành, nền tảng du lịch trực tuyến và KOLs (Key Opinion Leaders), travel bloggers sẽ mở rộng mạng lưới tiếp thị, đặc biệt là đối với khách hàng quốc tế; những cá nhân, đơn vị có ảnh hưởng trong ngành Du lịch giúp lan tỏa hình ảnh điểm đến, góp phần tạo hiệu ứng truyền thông tích cực. Thứ ba, tổ chức các sự kiện văn hóa truyền thống như lễ hội cồng chiêng, biểu diễn dân ca, dệt thổ cẩm... không chỉ bảo tồn giá trị bản địa mà còn tạo điểm nhấn thu hút khách du lịch (trích biên bản phỏng vấn CG01, ND02, DN02, CG02). Sự kiện cũng có thể được tổ chức định kỳ để xây dựng thương hiệu du lịch bền vững, giúp duy trì lượng du khách ổn định và gia tăng sự quan tâm từ các đối tác du lịch và nhà đầu tư (trích biên bản phỏng vấn CG01, ND01, ND02, DN01, DN02). Ngoài ra, tham gia các hội chợ du lịch trong và ngoài nước là phương án tiếp cận hiệu quả, không chỉ nâng cao hình ảnh Tà Lài mà còn tạo cơ hội quan trọng để giới thiệu sản phẩm, kết nối với doanh nghiệp du lịch và mở rộng thị trường (trích biên bản phỏng vấn DN01, CG02).

Nhóm giải pháp về cơ sở vật chất và hạ tầng kỹ thuật du lịch

Để nâng cao chất lượng dịch vụ, các giải pháp về cơ sở vật chất và hạ tầng kỹ thuật du lịch cần được triển khai một cách đồng bộ và hiệu quả. Thứ nhất, cải tạo và nâng cấp hạ tầng giao thông, rà soát các tuyến đường nội bộ vào các khu du lịch sinh thái, các địa điểm lưu trú; nâng cấp các tuyến đường chính, kết nối giữa các điểm du lịch trong khu vực, tăng cường tính liên kết giữa các địa phương, tạo thuận lợi cho việc phát triển du lịch tổng thể (trích biên bản phỏng vấn ND01, ND02, DK01, DK02, DN02). Thứ hai, cải thiện và nâng cấp các cơ sở lưu trú; các homestay và nhà sàn cần được cải tạo để đảm bảo các tiêu chuẩn về vệ sinh, tiện nghi và thoải mái; đặc biệt là trong mùa cao điểm khi lượng khách tăng cao, các dịch vụ cơ bản như phòng tắm, điều hòa nhiệt độ, giường ngủ và các tiện nghi khác cần được cải thiện để nâng cao trải nghiệm cho du khách (trích biên bản phỏng vấn ND02, DK01, DK02, CG02). Việc đầu tư xây dựng các cơ sở lưu trú cao cấp như resort hoặc bungalow cũng giúp Tà Lài tiếp cận phân khúc khách cao cấp. Thứ ba, phát triển các tiện ích cơ bản như ATM, cửa hàng tiện lợi và dịch vụ internet là những yếu tố thiết yếu để cải thiện chất lượng dịch vụ du lịch tại Tà Lài; cải thiện dịch vụ internet và kết nối viễn thông tại các khu vực du lịch để du khách có thể sử dụng các dịch vụ trực tuyến, từ việc đặt phòng đến việc chia sẻ trải nghiệm du lịch qua mạng xã hội.

Nhóm giải pháp về sản phẩm du lịch

Phát triển và đa dạng hóa các sản phẩm du lịch không chỉ giúp Tà Lài thu hút được nhiều đối tượng khách hàng mà còn tạo nền tảng cho việc phát triển bền vững DLCĐ. Thứ nhất, phát triển các gói du lịch sinh thái như trekking xuyên rừng, tham quan hệ sinh thái động thực vật sẽ giúp thu hút những du khách yêu thích thiên nhiên (trích biên bản phỏng vấn DN01, DN02, CG02). Thứ hai, đa dạng hóa du lịch trải nghiệm văn hóa; du khách có thể tham gia vào các lớp học nấu ăn đặc sản, lớp dệt thổ cẩm, làm gốm, chế tác thủ công từ tre, gỗ, kết hợp với giao lưu cồng chiêng, dân ca và lễ hội truyền thống (trích biên bản phỏng vấn ND01, ND02, DN01, DN02, CG01). Thứ ba, cần phát triển các tour chuyên sâu như du lịch ban đêm khám phá thiên nhiên hoang dã, tour khám phá hệ sinh thái động thực vật quý hiếm tại Vườn quốc gia Cát Tiên, hoặc thiết kế các hành trình phù hợp với từng nhóm khách: gia đình, doanh nghiệp, nhóm yêu thích trải nghiệm mạo hiểm (trích biên bản phỏng vấn DN02, CG02).

Nhóm giải pháp về nhân lực du lịch

Để nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch và đảm bảo sự phát triển bền vững, cần triển khai các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực và chuyên môn cho nguồn nhân lực địa phương. Thứ nhất, cần tổ chức các khóa đào tạo chuyên môn về du lịch như quản lý dịch vụ du lịch - khách sạn, marketing, nghiệp vụ hướng dẫn, kỹ năng xử lý tình huống và giao tiếp với du khách (trích biên bản phỏng vấn CG01, CG02). Thứ hai, khuyến khích khởi nghiệp du lịch, tạo điều kiện phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng, tạo ra nhiều việc làm, nâng cao thu nhập cho địa phương (trích biên bản phỏng vấn CG01, CG02). Thứ ba, tổ chức các chương trình tham quan, giao lưu học hỏi mô hình DLCĐ thành công tại các địa phương khác giúp người dân tích lũy kinh nghiệm, nhận diện xu hướng thị trường và vận dụng hiệu quả vào thực tế tại Tà Lài (trích biên bản phỏng vấn DN01, CG02). Cuối cùng là mở các lớp học để bảo tồn và duy trì văn hóa bản địa.

Nhóm giải pháp về công tác quản lý trong hoạt động du lịch

Công tác quản lý đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng, điều hành hoạt động du lịch tại Tà Lài, các chính sách và cơ chế quản lý cần được triển khai đồng bộ, hiệu quả và kịp thời thúc đẩy phát triển du lịch nhưng vẫn đảm bảo tính bền vững về môi trường và xã hội (trích biên bản phỏng vấn CG01, CG02). Thứ nhất, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong việc quản lý du lịch, thống nhất chiến lược phát triển và triển khai các dự án bền vững từ cấp quản lý đến doanh nghiệp và cộng đồng địa phương. Thứ hai, cần có các chính sách rõ ràng và cụ thể về quy hoạch, bảo vệ môi trường, phát triển DLCĐ và bảo tồn văn hóa; các hoạt động khai thác cần phải được thực hiện một cách có kế hoạch và giám sát chặt chẽ để tránh tác động đến môi trường và giá trị văn hóa bản địa. Thứ ba, đẩy mạnh hỗ trợ hạ tầng và vốn vay như nâng cấp giao thông, xây dựng cơ sở lưu trú, trung tâm thông tin du lịch và cơ sở vật chất phục vụ du khách là yêu cầu cấp thiết (trích biên bản phỏng vấn DN01, ND02). Quản lý địa phương có thể hợp tác với các tổ chức phi chính phủ (NGOs) trong việc triển khai các dự án du lịch cộng đồng; những đơn vị này có thể cung cấp hỗ trợ tài chính, tư vấn kỹ thuật và đào tạo nguồn nhân lực, góp phần tăng cường năng lực quản lý và phát triển bền vững du lịch tại Tà Lài.

5. Kết luận

Trong bối cảnh xu hướng phát triển du lịch bền vững được quan tâm và ưu tiên, Tà Lài có nhiều lợi thế để phát triển DLCĐ vừa góp phần nâng cao đời sống người dân, vừa bảo tồn văn hóa bản địa và bảo vệ môi trường tự nhiên. Tuy nhiên, thực trạng hoạt động du lịch tại Tà Lài hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế; cơ sở hạ tầng và dịch vụ du lịch chưa đồng bộ; sản phẩm du lịch còn đơn điệu, thiếu chuyên nghiệp; hoạt động truyền thông quảng bá chưa hiệu quả; sự phối hợp tổ chức và quản lý du lịch giữa các bên liên quan thiếu chặt chẽ; việc đào tạo nguồn nhân lực chưa được đầu tư. Những điểm yếu này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng trải nghiệm của du khách và khả năng phát triển của điểm đến. Trên cơ sở quan sát thực tiễn, phân tích ý kiến từ trao đổi và phỏng vấn bán cấu trúc, tác giả đã đề xuất các nhóm giải pháp phát triển DLCĐ tại Tà Lài. Việc triển khai các giải pháp góp phần giúp DLCĐ tại Tà Lài phát triển bền vững hơn trong tương lai, đóng góp không nhỏ vào chiến lược phát triển du lịch của tỉnh Đồng Nai và xu hướng phát triển du lịch bền vững tại Việt Nam.

_______________________

Tài liệu tham khảo

1. Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, Khám phá du lịch cộng đồng Tà Lài - nơi giao thoa giữa thiên nhiên và văn hóa, Vietnamtourism.gov.vn, 18-11-2024.

2. Ngọc Liên, “Hồi sinh” làng du lịch cộng đồng Tà Lài, baodongnai.com.vn, 22-3-2025.

3. Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, Luật Du lịch, 19-6-2017.

4. Quỹ Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế, Phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng (Community-Based Ecotourism Development), widecast.org, 2001.

5. Caroline Ashley, How can governments boost the local economic impacts of tourism? Options and Tools (Làm thế nào chính phủ có thể tăng cường tác động kinh tế địa phương từ du lịch? Các lựa chọn và công cụ), ODI, London, Vương quốc Anh và SNV, The Hague, Hà Lan, 2006.

6. Harold Goodwin và Rosa Santilli, Community-based tourism: A success? (Du lịch cộng đồng: Một mô hình thành công?), IRCT Occasional Paper 11, tập 37, số 1, 2009, tr.1-37.

7. Trần Thu Hương và Đoàn Thị Thanh Vân, Xây dựng sản phẩm du lịch đặc thù cho phát triển du lịch Đồng Nai, tapchicongthuong.vn, 11-12-2020.

8. Quỳnh Mai, Về cổ tích tuổi thơ ở Tà Lài - Vườn quốc gia Cát Tiên, vnexpress.net, 14-6-2023.

9. Lam Phương, Doanh thu du lịch của Tân Phú tăng 37%, baodongnai.com.vn, 14-6-2023.

10. Lê An, Khách du lịch đến huyện Tân Phú tăng 13%, baodongnai.com.vn, 3-2-2025.

Ngày Tòa soạn nhận bài: 30-6-2025; Ngày phản biện, đánh giá, sửa chữa: 25-7-2025; Ngày duyệt bài: 28-8-2025.

NGUYỄN TUẤN KHANH - TS VÕ VĂN THÀNH

Nguồn: Tạp chí VHNT số 618, tháng 9-2025