Từ ngày 1 đến 31-1-2024, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) diễn ra các hoạt động tháng 1 với chủ đề “Hương xuân Tây Bắc” nhằm giới thiệu không khí đón xuân đầu năm cùng các nghi lễ, lễ hội, phong tục tập quán của đồng bào các dân tộc, góp phần bảo tồn, phát huy quảng bá những giá trị văn hóa truyền thống và tăng cường giao lưu giữa các dân tộc, đoàn kết, gắn bó, hỗ trợ cùng phát triển nhân dịp đầu năm mới 2024.

Các hoạt động tháng 1 với sự tham gia của khoảng 100 đồng bào 16 dân tộc (Nùng, Tày, Dao, Mông, Mường, Lào, Thái, Khơ Mú, Tà Ôi, Cơ Tu, Bahnar, Xê Đăng, Raglai, Ê Đê, Khmer) của 11 địa phương có đồng bào hoạt động hàng ngày (Thái Nguyên, Hà Nội, Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình, Thừa Thiên Huế, Gia Lai, Kon Tum, Ninh Thuận, Đắk Lắk, Sóc Trăng). Huy động thêm khoảng 30 đồng bào dân tộc Khơ Mú, huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La cho hoạt động điểm nhấn.

Điểm nhấn nổi bật là du khách sẽ cùng cảm nhận không khí đón xuân rất đặc trưng, khi hòa mình vào chương trình “Chợ phiên – Chào năm mới 2024” và chương trình “Xuân về bản em” với các tiết mục hát múa, diễn xướng dân gian của các dân tộc phía Bắc khi mùa xuân về. Cùng với đó, không khí ngày xuân đậm nét của các dân tộc phía Bắc sẽ được thể hiện qua trò chơi dân gian, sản vật truyền thống, những món ăn ngày xuân.

Du khách trải nghiệm nghề thủ công truyền thống của đồng bào dân tộc tại Làng Văn hóa - Ảnh: Tuấn Minh

Một điểm đặc biệt nữa khi du khách đến với ngôi nhà chung dịp này sẽ được tìm hiểu về Tết Mạ Grợ - cầu phúc, cầu may của đồng bào dân tộc Khơ Mú ở huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La. Hằng năm, sau khi gặt hái mùa màng xong, khoảng tháng 11-12 âm lịch, các gia đình lại chuẩn bị các điều kiện, chọn ngày đẹp để tổ chức lễ cầu may, cầu phúc. Nghi lễ cầu may, cầu phúc là Tết lớn nhất trong năm của người Khơ Mú, mang ý nghĩa tâm linh, tín ngưỡng sâu sắc, là dịp để con cháu dâng lễ lên tổ tiên, mời tổ tiên về ăn tết với con cháu. Đồng thời đây cũng là dịp làm lễ cho các thành viên trong gia đình, cầu mong các thành viên trong gia đình đều khỏe mạnh. Nghi lễ được diễn ra trong quy mô từng gia đình, có sự tham gia của họ hàng, bà con dân bản.

Nghi lễ cầu may, cầu phúc của người Khơ Mú được tổ chức để tiễn những rủi ro, ốm đau của năm cũ, đón năm mới với mong muốn con người khỏe mạnh, không ốm đau, bệnh tật, làm ăn phát đạt; là dịp mọi người trong gia đình đoàn tụ, nhớ về tổ tiên. 

Cũng trong tháng 1 này, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam còn có chương trình giao lưu “Vui Xuân đón Tết cổ truyền” của những dân tộc tại Làng với các hoạt động chuẩn bị, trang trí không gian đón Tết, bày mâm ngũ quả, cành đào; treo ảnh Bác Hồ, cờ Tổ quốc và trang trí không gian nhà theo đúng phong tục ngày Tết của các dân tộc…

Đáng chú ý, đồng bào các dân tộc còn thể hiện những nét đặc sắc trong chương trình “Dựng Nêu ngày Tết”. Đây là phong tục lâu đời, rất có ý nghĩa đối với nhiều dân tộc trong cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam; không chỉ thể hiện ý nghĩa “tống cựu, nghinh tân”, biểu tượng tâm linh mà còn chuyển tải nhân sinh quan tốt đẹp. Người Việt coi cây nêu là trục vũ trụ, là cột nối giữa trời và đất. Ngọn nêu vươn cao, mang theo ước vọng về một năm mới bình yên, hạnh phúc, thuận hòa tại “Ngôi nhà chung” của 54 dân tộc anh em.

Trong không khí đón xuân mới, “Bữa cơm đoàn viên” sẽ được tổ chức với sự tham gia của đông đảo bà con đồng bào dân tộc đang sinh sống và hoạt động tại Làng, thể hiện sự đoàn kết, gắn kết, chia sẻ và quan tâm lẫn nhau.

Hoạt động dân ca dân vũ hằng ngày của đồng bào tại Làng Văn hóa - Ảnh: Tuấn Minh

Bên cạnh đó là những hoạt động hằng ngày, cuối tuần với các chương trình du lịch trải nghiệm, giới thiệu, làm bánh, gói bánh phục vụ du khách, trò chơi dân gian; hoạt động cầu an, chúc phúc tại các không gian tâm linh chùa Khmer, tháp Chăm... nhằm giới thiệu nét văn hóa, phong tục tập quán của đồng bào, cùng các hoạt động trải nghiệm tại “Ngôi nhà chung” của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam.

MINH PHẠM