Thực hiện Chỉ thị số 10-CT/TW ngày 15-12-2016 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; Nghị quyết liên tịch số 88/NQLT/ CP - ĐCTUBTWMTTQVN của Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (MTTQVN) về phối hợp thực hiện giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh; thời gian qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) đã phối hợp chặt chẽ, trách nhiệm với Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQVN trong thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”gắn với thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” góp phần thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu phát triển kinh tế, xã hội đất nước, nâng cao đời sống vật chất tinh thần của nhân dân, phát huy tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc trong bảo vệ an ninh Tổ quốc, xây dựng nông thôn mới, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch vững mạnh. Qua quá trình triển khai tổ chức thực hiện, công tác phối hợp đã đạt được những kết quả quan trọng.

Công tác lãnh đạo, chỉ đạo của hai cơ quan được triển khai kịp thời tới cấp cơ sở để triển khai thực hiện. Bộ VHTTDL đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn Sở VHTTDL, Sở VHTT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương các địa phương phối hợp với MTTQVN cùng các tổ chức thành viên tích cực tham gia cuộc vận động với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, hiệu quả, thiết thực. Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” đã tạo sức lan tỏa trong đời sống người dân, nhiều chỉ tiêu về chăm lo sự nghiệp văn hóa, giáo dục, phát triển nguồn nhân lực, chăm sóc sức khỏe nhân dân; xây dựng gia đình văn hóa; làng, thôn, ấp bản, tổ dân phố văn hóa; phát huy truyền thống đền ơn, đáp nghĩa, tương thân, tương ái, “lá lành đùm lá rách”, giúp nhau xóa đói giảm nghèo, vượt qua thiên tai địch họa, vận động đồng bào tôn giáo trên cả nước chấp hành tốt chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước đã được MTTQVN các cấp cùng các tổ chức thành viên thực hiện sáng tạo, linh hoạt. Ngành VHTTDL đã phối hợp tích cực trong triển khai các nội dung thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội; xây dựng đời sống văn hóa, môi trường văn hóa; cơ quan, đơn vị văn hóa…Việc xây dựng “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ khuyến học” đã trở thành phong trào quần chúng rộng khắp trong cả nước, là nhân tố quan trọng để phát huy phong trào khuyến học, khuyến tài.

Để nâng cao chất lượng công tác phối hợp triển khai nhiệm vụ, Bộ VHTTDL đã phối hợp với Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQVN ký kết các chương trình phối hợp cụ thể như: Chương trình phối hợp số 12/CTPH- MTTQ-BVHTTDL ngày 29-9 -2011 về chỉ đạo thực hiện nâng cao chất lượng Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” giai đoạn 2011- 2015; Chương trình phối hợp số 1376/CTrPH-BVHTTDL-MTTQVN ngày 7/4/2020 về xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở gắn với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh giai đoạn 2020 - 2025.

Bộ VHTTDL đã hướng dẫn các Sở VHTTDL, Sở VHTT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phối hợp với MTTQVN tại các địa phương thực hiện hiệu quả phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" và cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh" đảm bảo tính hài hòa thống nhất trong xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở gắn với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh; tăng cường công tác tuyên truyền, vận động nhân dân hưởng ứng phong trào “Cả nước chung tay vì người nghèo, không để ai bị bỏ lại phía sau” do Thủ tướng Chính phủ phát động, qua đó, các cấp, các ngành đã kêu gọi quyên góp hàng nghìn tỷ đồng ủng hộ xây dựng nhà tình nghĩa, xóa nhà tạm, hỗ trợ các gia đình gặp khó khăn thiên tai, dịch bệnh…

Ngành VHTTDL các cấp đã tích cực phối hợp với MTTQVN, các ngành có liên quan đẩy mạnh thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, phát huy truyền thống văn hóa, văn hiến, yêu nước, cách mạng, vận động tới các tầng lớp nhân dân phối hợp làm tốt công tác vận động đồng bào tôn giáo tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động do MTTQVN phát động và chủ trì.

Ban Văn hóa xã hội và Ban công tác Mặt trận các khu dân cư đã đóng vai trò nòng cốt trong tuyên truyền, vận động và tổ chức cho nhân dân thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội. Đến nay, 100% thôn, tổ dân phố đã xây dựng hương ước, quy ước góp phần quan trọng điều chỉnh các mối quan hệ xã hội mang tính tự quản của cộng đồng, phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình và xã hội. Việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội trên địa bàn cả nước có nhiều chuyển biến tích cực, xu hướng tổ chức đám cưới, đám tang thực hiện theo nếp sống văn minh, bảo vệ môi trường được nhiều gia đình, khu dân cư lựa chọn, làm mô hình điểm. Việc xây dựng “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ khuyến học” đã trở thành phong trào quần chúng rộng khắp trong toàn quốc, cảnh quan môi trường ngày càng sạch, đẹp; phong trào trồng cây xanh, trồng hoa, tại các trụ sở, các đường trục xã, đường thôn, xóm đã làm thay đổi bộ mặt phố, phường, làng, xã; công tác bảo đảm an ninh trật tự được quán triệt thực hiện nghiêm túc, quản lý giáo dục, cảm hóa những người lầm lỗi tại cộng đồng dân cư đã có nhiều chuyển biến tích cực…

Nhìn lại công tác phối hợp triển khai các mặt công tác giữa Bộ VHTTDL với Ban Thường trực UBTWMTTQVN với trọng tâm thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” đã đạt được những kết quả nổi bật.

Thứ nhất, thông qua các hoạt động, nhận thức của cấp ủy, chính quyền các cấp về mục đích, ý nghĩa xây dựng môi trường văn hóa, đời sống văn hóa, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh được quán triệt thực hiện nghiêm túc, toàn diện, sâu sắc. Cấp ủy, chính quyền các cấp đã xây dựng chương trình, kế hoạch chỉ đạo các cơ quan, đoàn thể đưa các chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp thực hiện gắn với nhiệm vụ chuyên môn, nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị. Phát triển kinh tế, xã hội đi đôi với nâng cao chất lượng sống của người dân. Kịp thời trao đổi, học tập, rút ra những bài học kinh nghiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện. Phổ biến những cách làm hay, mô hình tiêu biểu để nhân rộng, xác định phương hướng nhiệm vụ và giải pháp thực hiện trong từng giai đoạn cụ thể.

Thứ hai, nhiều nội dung, tiêu chí trong phong trào và cuộc vận động đã đi vào cuộc sống trở thành hoạt động thường xuyên, hằng ngày của cộng đồng dân cư, đã tác động đến từng cá nhân, gia đình về hành vi, lối sống, đạo đức, nhân cách; khơi dậy truyền thống “Tương thân tương ái”, “Uống nước nhớ nguồn”, “Lá lành đùm lá rách”...; nhiều giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn, đạo đức, gia phong của dòng tộc, làng xã được trao truyền. Nhiều mô hình giúp đỡ nhau phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo đã đem lại thay đổi rõ nét đời sống người dân. Từ gia đình, làng, bản, cơ quan, đơn vị đều tích cực hưởng ứng, lấy nội dung đoàn kết là trọng tâm để xây dựng đời sống văn hóa, xây dựng nông thôn mới; phát triển kinh tế, xã hội đất nước.

Mặc dù công tác phối hợp giữa Bộ VHTTDL với Ban Thường trực UBTWMTTQVN đã đạt được những kết quả đáng trân trọng, tuy nhiên, quá trình triển khai tổ chức thực hiện còn bộc lộ một số mặt hạn chế:

Một là, công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện chương trình phối hợp thực hiện cuộc vận động ở một số nơi chưa sâu rộng, do đó việc nhận thức về nội dung, ý nghĩa và trách nhiệm thực hiện của nhân dân đôi lúc còn hạn chế.

Hai là, công tác phối hợp giữa chính quyền và các tổ chức thành viên trong thực hiện chương trình phối hợp chưa chặt chẽ; việc tổ chức khảo sát, đánh giá, nắm bắt tình hình ở cơ sở có lúc chưa kịp thời. Hiệu quả hoạt động ở một số khu dân cư chưa cao.

Ba là, công tác tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương để tổ chức triển khai các nội dung của chương trình phối hợp ở một số địa phương chưa kịp thời. Sự phối hợp giữa ngành Văn hóa và Mặt trận Tổ quốc, các ngành liên quan và các tổ chức thành viên ở địa phương có lúc, có việc chưa thường xuyên liên tục, chưa tạo được sự đồng bộ, tính thống nhất cao.

Bốn là, công tác kiểm tra thực hiện cuộc vận động và xây dựng mô hình chưa thường xuyên, nên một số đơn vị chưa đánh giá được kết quả thực hiện

Năm là, một số địa phương chưa quan tâm hỗ trợ kinh phí hoạt động, thực hiện cuộc vận động và phong trào, có đơn vị hỗ trợ nhưng còn ít, chậm, chưa kịp thời…

Để công tác phối hợp giữa hai cơ quan đạt mục đích, yêu cầu đề ra, chúng ta cần làm tốt một số nhiệm vụ trọng tâm sau: 

Cùng nhau đúc rút bài học kinh nghiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Khắc phục những hạn chế, yếu kém đã được chỉ rõ trong các đợt sơ kết, tổng kết để đưa ra những giải pháp phù hợp với thực tiễn hiện nay.

Đảm bảo sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa Bộ VHTTDL với Ban Thường trực UBTWMTTQVN và các tổ chức thành viên, các ngành, các cấp từ trung ương đến cơ sở; chú trọng công tác hướng dẫn, đôn đốc việc thực hiện; biểu dương và nhân rộng các gương điển hình tiên tiến.

Cán bộ, đảng viên và các đoàn viên, hội viên trong các tổ chức thành viên của MTTQVN và Ngành VHTTDL phải gương mẫu trong việc thực hiện Chương trình phối hợp; đề cao vai trò, trách nhiệm của cán bộ Mặt trận chuyên trách; Ban văn hóa, quan tâm đào tạo, bồi dưỡng và xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên môn, nhiệt tình, tâm huyết, đáp ứng nhu cầu công việc trong tình hình mới.

Tăng cường vai trò tự quản của cộng đồng dân cư; phát huy vai trò làm chủ của nhân dân; đổi mới nội dung, phương thức hoạt động; tập trung nâng cao chất lượng, hiệu quả.

THU TRANG

Nguồn: Tạp chí VHNT số 480, tháng 11-2021