Phong trào xây dựng nông thôn mới (NTM) ở Bắc Giang ngày càng phát triển theo chiều sâu, nâng cao hiệu quả và tính bền vững. Đây là năm đầu tiên tỉnh thực hiện đánh giá xã NTM kiểu mẫu theo bộ tiêu chí giai đoạn 2023-2025, với nhiều nét mới, yêu cầu cao hơn... song, các địa phương đã chuẩn bị kỹ lưỡng, phấn đấu từ nay đến cuối năm, toàn tỉnh có thêm 9 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu.

Cơ sở vật chất Trường Tiểu học Cảnh Thụy được đầu tư  khang trang

Khẳng định sự khác biệt

Tháng 8 vừa qua, xã Cảnh Thụy (huyện Yên Dũng) được Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang ra Quyết định công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu về giáo dục. Đây là xã thứ hai của tỉnh hoàn thành mục tiêu NTM kiểu mẫu (sau xã Quảng Minh, huyện Việt Yên). Theo quy định, để đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, xã Cảnh Thụy phải đạt NTM nâng cao, có ít nhất một mô hình thôn thông minh và đạt một trong các tiêu chí kiểu mẫu theo lĩnh vực nổi trội.

Phát huy những kết quả đạt được và sự kế thừa từ nền tảng xã NTM nâng cao, Cảnh Thụy đã tập trung thực hiện mục tiêu đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Trên cơ sở những đặc trưng, đặc điểm tình hình và thế mạnh, xã lựa chọn thôn Đông để xây dựng mô hình thôn thông minh và lĩnh vực giáo dục là nổi trội. Ngoài giáo dục, còn có sự kết hợp với các tiêu chí khác như: nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn, trọng tâm là phát triển sản xuất, ứng dụng công nghệ cao; cứng hóa đường giao thông nông thôn; đầu tư cơ sở vật chất Nhà văn hóa thôn; duy trì và nâng cao chất lượng các phong trào tạo chuyển biến về môi trường, đường làng ngõ xóm, cảnh quan nông thôn theo hướng xanh - sạch - đẹp; vận động, định hướng nhân dân xây dựng NTM “từ nhà ra vườn, từ đường ra đồng”, tạo diện mạo mới cho làng quê.

Về Cảnh Thụy hôm nay, có thể nhận rõ sự khác biệt của một xã kiểu mẫu. Nhiều người không khỏi ngỡ ngàng khi chứng kiến hệ thống giao thông, thủy lợi tương đối đồng bộ, đường trục xã, thôn, đường ngõ, xóm và các trục chính nội đồng được đầu tư xây dựng tạo thành một mạng lưới giao thông khá hoàn chỉnh. Hệ thống thủy lợi, kênh mương nội đồng được kiên cố hóa, cơ bản đáp ứng yêu cầu phát triển sản xuất nông nghiệp. Cả 9 Nhà văn hóa thôn đều khang trang, được lắp đặt các dụng cụ thể dục thể thao (TDTT) ngoài trời và có đầy đủ hệ thống bảng, biển báo, thu hút đông đảo nhân dân đến vui chơi tập luyện TDTT, văn hóa văn nghệ. Trên các tuyến đường trục thôn có 170 chậu hoa cây cảnh và 920 m bích họa. Thu nhập bình quân của xã đến nay đạt 67,41 triệu đồng/người (tăng 3 triệu đồng so với năm 2022). Bên cạnh đó, xã đã xây dựng mô hình sản xuất rau công nghệ cao trong nhà màn quy mô 5 ha tại xứ đồng Ao Vối (thôn Bẩy) theo tiêu chuẩn VietGAP và được tiêu thụ tại các chuỗi cửa hàng tiện ích, siêu thị. Mô hình thôn thông minh ở thôn Đông có 1 hợp tác xã chế biến thực phẩm hoạt động hiệu quả theo Luật Hợp tác xã, sản xuất mỳ ống, mỳ sợi và các loại bánh từ bột... Sản phẩm mỳ sợi đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao, được bán qua sàn thương mại Postmart. Đây cũng là tiền đề để thúc đẩy các sản phẩm khác ở địa phương được tiêu thụ thông qua sàn thương mại điện tử. 

Ông Trần Văn Thức, Phó Chủ tịch Thường trực UBND xã cho biết: “Cảnh Thụy là vùng quê có truyền thống hiếu học. Xác định giáo dục là một trong những tiêu chí then chốt trong xây dựng NTM và là thế mạnh của địa phương nên xã đã lựa chọn giáo dục là lĩnh vực nổi trội để phấn đấu đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Để hoàn thành mục tiêu, ngoài nguồn hỗ trợ từ cấp trên, Cảnh Thụy đã phát huy nội lực, tập trung đồng bộ nhiều giải pháp đầu tư cải tạo sửa chữa, xây mới phòng học, phòng chức năng cho cả 3 nhà trường (mầm non, tiểu học và THCS). Các trường có cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học đạt chuẩn chuẩn quốc gia, bảo đảm yêu cầu cho học sinh luyện tập, rèn luyện thể lực, kỹ năng (như nhà đa năng, sân đá bóng, bể bơi, khu hoạt động TDTT ngoài trời, thư viện thân thiện, dạy kỹ năng bơi và phòng, chống đuối nước cho học sinh”.

Cơ sở hạ tầng ở xã Quảng Minh được xây dựng khang trang

Khai thác thế mạnh của mỗi địa phương

Nếu như Cảnh Thụy là xã NTM kiểu mẫu với lĩnh vực nổi trội là giáo dục thì ở xã Quảng Minh (Việt Yên) lại nổi trội về giữ gìn an ninh trật tự (ANTT). Trên địa bàn xã không xảy ra các hoạt động tập trung đông người khiếu nại, tố cáo vụ việc đã được cơ quan chức năng giải quyết đúng thẩm quyền. Không có vụ phạm tội về trật tự xã hội; tệ nạn xã hội, tai nạn giao thông, tình trạng cháy, nổ được kiểm chế. Xã không có công dân cư trú trên địa bàn phạm tội từ nghiêm trọng trở lên.

Quảng Minh đã xây dựng và triển khai 20 mô hình quần chúng làm nhiệm vụ bảo đảm ANTT như: CCB tự quản về ANTT ở cả 5 thôn; ngõ liên gia tự quản về ANTT; nhóm Zalo giữa Trưởng Công an xã với cán bộ cơ sở và nhân dân trên địa bàn; mô hình tổ liên gia phòng, cháy chữa cháy; camera an ninh tại các nga ba, ngã tư và các điểm tập trung đông người khác. Năm 2021, nhân dân và cán bộ xã Quảng Minh được Bộ Công an tặng Bằng khen về thành tích xuất sắc trong phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Ông Trần Văn Phương, Phó Chủ tịch UBND xã chia sẻ: “Có nhiều giải pháp trong xây dựng xã NTM kiểu mẫu. Ở Quảng Minh, trước tiên là sự tập trung vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, phát huy vai trò chủ thể của nhân dân. Xã cũng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động để cán bộ và nhân dân hiểu được ý nghĩa, quyền lợi và trách nhiệm của mình, từ đó chung sức, chung lòng cùng tham gia, khắc phục tư tưởng ngại khó, ngại va chạm, trông chờ ỉ lại vào cấp trên, nhất là phải tập trung cho phát triển sản xuất bền vững, tăng thu nhập, nâng cao đời sống nhân dân, xem đây là nhiệm vụ hàng đầu, nhân tố quyết định sự thành công”.

Tỉnh Bắc Giang phấn đấu đến năm 2025 có 15 xã đạt NTM kiểu mẫu, hoàn thành 100% chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 652/QĐ-TTg ngày 28/5/2022. Ông Hà Minh Quý, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Bắc Giang cho biết: “Xây dựng NTM là nhiệm vụ lâu dài nhưng rất hợp lòng dân, do người dân nông thôn là chủ thể, Nhà nước đóng vai trò tổ chức, khuyến khích, hỗ trợ, mọi hoạt động phải dựa trên cơ sở nguyện vọng chính đáng, phát huy tinh thần dân chủ. Kinh nghiệm cho thấy, để xây dựng thành công xã NTM nói chung, NTM kiểu mẫu nói riêng, các địa phương cần phát huy nội lực, thực hiện tốt công tác huy động vốn đầu tư. Ngoài kinh phí hỗ trợ của cấp trên, mỗi địa phương phải chủ động huy động nguồn vốn trong nhân dân và từ doanh nghiệp”.

Ngoài huy động vốn, các xã còn thường xuyên quan tâm chỉnh trang đường giao thông, công trình phụ trợ, trồng và chăm sóc tuyến đường hoa - cây xanh, thực hiện tốt việc thu gom, phân loại, xử lý rác thải, phát huy tình làng nghĩa xóm, đoàn kết để xây dựng “Làng quê đáng sống”. Thực hiện đồng bộ các tiêu chí, bởi mỗi tiêu chí sẽ bổ trợ cho nhau, nếu một tiêu chí không tốt sẽ ảnh hưởng đến kết quả chung của phong trào. Các địa phương cần khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế sẵn có, trong đó chú trọng phát huy thế mạnh nổi bật để triển khai xây dựng xã NTM kiểu mẫu mang bản sắc riêng. Xác định một trong các nội dung như về sản xuất, giáo dục, văn hóa, du lịch, cảnh quan môi trường, an ninh trật tự, chuyển đổi số... mang giá trị đặc trưng của xã để đăng ký làm kiểu mẫu. Thực hiện xây dựng NTM gắn với chuyển đổi số để hình thành các làng, xã thông minh; thực hiện xã NTM kiểu mới gắn với du lịch nông thôn... hướng đến mục tiêu cuối cùng là không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.

NGUYỄN HƯỞNG

Nguồn: Tạp chí VHNT số 549, tháng 10-2023