Liên hoan phim Tài liệu châu Âu - Việt Nam sẽ diễn ra từ ngày 22 đến 29-9-2023 do EUNIC (Hiệp hội các Viện Văn hóa và Đại sứ quán các nước châu Âu) phối hợp với Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương tổ chức. Đây là lần thứ 13 Liên hoan phim được tổ chức thường niên tại Việt Nam. Phái đoàn Wallonie-Bruxelles (Vương quốc Bỉ) tại Việt Nam là đơn vị điều phối cùng với Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương để tổ chức đồng thời tại Hà Nội và TP.HCM.

Liên hoan phim (LHP) Tài liệu châu Âu- Việt Nam lần thứ 13 được tổ chức nhằm tiếp tục thúc đẩy hoạt động giao lưu văn hóa giữa các nước EU và Việt Nam. LHP năm nay quy tụ 19 tác phẩm điện ảnh tài liệu đặc sắc, trong đó có 7 phim quốc tế đến từ các nước Áo, Bỉ (Wallonia- Bruxelles), Đức, Italia, Tây Ban Nha, Vương quốc Anh, Phần Lan và 12 phim Việt Nam. Trong đó có 9 phim của Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương (TLKHTƯ) và 3 phim của các tác giả độc lập. Các phim tham dự Liên hoan sẽ được công chiếu tại tại Hãng phim TLKHTƯ (465 Hoàng Hoa Thám, Hà Nội) và DCiné Bến Thành (số 6 Mạc Đĩnh Chi, Quận 1, TP.HCM).

Họp báo ra mắt LHP Tài liệu châu Âu - Việt Nam

Phát biểu khai mạc buổi họp báo ngày 18-9-2023, NSƯT Trịnh Quang Tùng - Phó Tổng giám đốc phụ trách Hãng phim TLKHTƯ cho biết: “Đây là một sự kiện giao lưu văn hóa, thông qua các bộ phim, khán giả có dịp tìm hiểu về văn hóa, con người, xã hội Việt Nam cũng như của các nước châu Âu. Đây cũng là cơ hội giúp khán giả hiểu hơn về thế giới chúng ta đang sống, mối quan hệ giữa con người, khám phá các vùng đất mới lạ cũng như tìm hiểu các vấn đề đương đại. Năm nay, Hãng phim TLKHTƯ có 9 bộ phim tham dự với các mảng đề tài phong phú cả về môi trường, con người, các vấn đề xã hội được nhiều người quan tâm. Thông qua đó có thể thấy các phim của Hãng đã có sự thay đổi lớn cả về nội dung và hình thức để tiếp cận với khán giả. Đây cũng là cơ hội tốt để các nghệ sĩ của Hãng cũng như các nhà làm phim Việt Nam có thêm nhiều ý tưởng sáng tác mới”.

Đại diện Hội đồng Anh - đơn vị có bộ phim Nhân chứng sống: Một câu chuyện về khí hậu cho biết, đây là sự kiện rất quan trọng bởi năm 2023 là năm kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Vương quốc Anh. Đồng thời, cũng là dịp 30 năm Hội đồng Anh có mặt tại Việt Nam. Nhân dịp này, Hội đồng Anh có một chương trình đặc biệt về khí hậu, bao gồm một chuỗi sự kiện về văn hóa, giáo dục, ngôn ngữ tiếng Anh được tổ chức cho đến tháng 12. Bộ phim Nhân chứng sống: Một câu chuyện về khí hậu tìm hiểu căn nguyên dẫn đến việc thay đổi khí hậu cũng như đưa ra bình luận về khủng hoảng khí hậu trong các giai đoạn lịch sử.

Đại diện Đại sứ quán Italy cho biết, trong bối cảnh năm nay Italy gặp phải nhiều thiên tai, bộ phim Vesuvio hoặc cách họ học cách sống giữa các núi lửa là phim mang tính thời đại, mang đến cái nhìn đa chiều và nhân văn về cách con người đối phó và ứng xử với thiên nhiên.

Cảnh phim "Bí ẩn từ lòng đất"

Muntadas ở Hà Nội: Diễn giải về đô thị từ góc nhìn Tây Ban Nha - Việt Nam (đạo diễn Nông Nhật Quang) là một bộ phim khá đặc biệt: phim ngắn đầu tiên do các nghệ sĩ của Tây Ban Nha và Việt Nam cùng cộng tác. Phim là những ấn tượng đầu tiên về Việt Nam của nghệ sĩ ý niệm nổi tiếng Antoni Muntadas, khi hòa mình vào cuộc sống của người dân Việt Nam. Thông qua những quan sát mang tính nội tâm và khác lạ của ông, phim khám phá cảnh quan đô thị và cả cuộc sống của người dân giữa lòng Hà Nội.

Ông Oliver Brandt - Viện trưởng Viện Goethe tại Việt Nam cho biết, sở dĩ bộ phim Những người kiên định được chọn tham dự LHP vì đây là một bộ phim về quyền của phụ nữ, bình đăng giới là một chủ đề được cả châu Âu và Việt Nam quan tâm. Bộ phim đã giành được giải thưởng Điện ảnh Gilde cho phim tài liệu xuất sắc nhất năm 2021, và nằm trong danh sách ứng cử viên của điện ảnh Đức cho giải Oscar 2022 ở hạng mục Phim nước ngoài xuất sắc nhất.

Phái đoàn Wallonia- Bruxelles gửi tới LHP bộ phim Cô gái mang tên Tania - một bộ phim tài liệu kết hợp phim truyện, lấy chủ đề một phụ nữ đi tìm lại nhân phẩm và bản thể của mình, bên cạnh đó là những vấn đề nhức nhối của nạn đào vàng tàn phá môi trường. Phim đã đoạt được nhiều giải thưởng tại các LHP quốc tế.

Cảnh phim "Phía trên những đám mây"

Đại diện Đại sứ quán Phần Lan chia sẻ tại buổi họp báo, bộ phim Người làm công vui vẻ hay cách phá hoại công việc được lựa chọn tham gia LHP bởi đây cũng là một vấn đề xã hội rất thực tế, có ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng sống của con người. Bộ phim đặc biệt có ý nghĩa khi năm nay cũng là dịp kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao giữa Phần Lan và Việt Nam. Phim từng giành được đề cử cho Phim Tài liệu tại LHP quốc tế Nordic 2022.

Đại diện đến từ nước Áo là bộ phim Rác ơi về đâu, bằng ngôn ngữ hình ảnh độc đáo của các cảnh quay có bố cục tỉ mỉ, phim đã theo dấu vết của lượng rác thải khổng lồ trên khắp hành tinh. Bộ phim cho thấy nỗ lực không ngừng nghỉ của con người nhằm kiểm soát và xử lý rác.

Các bộ phim Việt Nam tham dự LHP mang đến những đề tài phong phú, từ những vấn đề môi trường như phim tài liệu Ô nhiễm trắng đến những vấn đề chính trị và xã hội khác như Kẻ thù của tôi, bạn của tôi; Phía trên những đám mây; Tội ác phía sau lòng tin; Những đôi chân không mỏi; Khi họ có niềm tin và phim khoa học Bí ẩn từ lòng đất về các nhà khoa học vẽ bản đồ địa chất làm nền móng cho đập thủy điện Hòa Bình và Sơn La.

Cảnh phim "Những đứa trẻ trong sương"

Về tiêu chí lựa chọn ba bộ phim của các tác giả độc lập tham dự LHP lần này, NSƯT Trịnh Quang Tùng - Phó Tổng giám đốc phụ trách Hãng phim TLKHTƯ cho biết: “Tiêu chí lựa chọn là khuyến khích các tác giả mới và trẻ, là nguồn nhân lực quan trọng cho các cơ sở sản xuất phim. Đây cũng là chất xúc tác rất quan trọng khi những nhà làm phim của các hãng có thể gặp gỡ được các nhà làm phim độc lập, tạo thêm nhiều màu sắc cho sự kiện này. Qua đó có thể thu hút sự quan tâm chú ý của khán giả cho sự kiện cũng như cho phim tài liệu nói chung. Đặc biệt, bộ phim Những đứa trẻ trong sương của đạo diễn trẻ Hà Lệ Diễm từng vào danh sách rút gọn 15 phim tài liệu xuất sắc của Oscar 2023 và trước đó đã giành giải Phim quốc tế xuất sắc tại Liên hoan Docaviv, giải Đạo diễn xuất sắc tại LHP Tài liệu Amsterdam năm 2021. Bộ phim này tuy đã chiếu ở rạp một thời gian nhưng tôi tin rằng vẫn còn nhiều khán giả muốn được xem. Khi LHP quy tụ được những bộ phim chất lượng cao, đoạt giải quốc tế thì chắc chắn uy tín của LHP sẽ được khẳng định. Nếu các LHP sau có nhiều hơn những bộ phim độc lập, thì sẽ có thêm cơ hội để các tác giả độc lập giới thiệu tác phẩm của mình trong một không gian điện ảnh”.

Lịch chiếu phim sẽ bắt đầu từ 19 giờ các ngày, trong mỗi buổi chiếu, khán giả sẽ được xem miễn phí một phim của Việt Nam và một tác phẩm nước ngoài. Riêng Đường về hoang dã (2021) của đạo diễn Đặng Thị Linh, Mắt bão (2023) của đạo diễn Nguyễn Quang Tuấn - Nguyễn Ánh Ngọc sẽ được chiếu vào 14 giờ ngày 23-9.

Ba phim của tác giả độc lập đến từ Việt Nam gồm Những đứa trẻ trong sương (2021) - đạo diễn Hà Lệ Diễm, Người chuyển giới và quyền tự quyết với cơ thể (2022) - đạo diễn Kim Thanh Trần và Tôi muốn thở (2020) - đạo diễn Hương Na Nguyễn được chiếu lúc 14 giờ ngày 24-9.

NGÔ HỒNG VÂN