Chiều 19-4, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã gặp mặt Đoàn đại biểu các già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín - những người có vai trò “giữ lửa và truyền lửa”, bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc nhân Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự và chủ trì buổi gặp mặt

Cùng dự chương trình có: Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng; Thứ trưởng Bộ VHTTDL Trịnh Thị Thủy; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương;  cùng 128 già làng, nghệ nhân, người có uy tín tiêu biểu.

Quang cảnh buổi gặp mặt

Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam 19-4 là sự kiện quan trọng có ý nghĩa chính trị, văn hóa – xã hội nhân văn sâu sắc được tổ chức thường niên nhằm tôn vinh văn hóa các dân tộc, khẳng định tinh thần đại đoàn kết các dân tộc trên mọi miền Tổ quốc, góp phần nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành và mọi người dân về vị trí quan trọng của công tác xây dựng đời sống văn hóa, cùng phát huy các giá trị văn hóa trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

"Bộ VHTTDL mong muốn nhận được nhiều sự quan tâm hơn nữa của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ"

Tại buổi gặp mặt, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng đã báo cáo một số nội dung về công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc trong thời gian qua. Trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ luôn quan tâm và khẳng định, văn hóa nói chung, văn hóa các dân tộc Việt Nam nói riêng đã có những đóng góp to lớn cho sự phát triển bền vững của đất nước; là một trong bốn trụ cột quan trọng để cùng phát triển là kinh tế - xã hội - môi trường - văn hóa.

Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng phát biểu tại buổi gặp mặt

Với sự trân quý văn hóa đặc sắc của các dân tộc, sự đa dạng về văn hóa trong tổng thể chung của nền văn hóa Việt Nam, trên cơ sở đề nghị của Bộ VHTTDL, ngày 17-11-2008, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1668/QĐ-TTg, lấy ngày 19-4 hàng năm là Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam.

Thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 16 năm qua, đặc biệt là những năm gần đây, khắp mọi miền Tổ quốc, ở các địa phương, bằng nhiều hoạt động phong phú, thiết thực như trình diễn dân ca, dân vũ, sưu tầm, phục dựng, bảo tồn, phát huy các loại hình văn hóa truyền thống của các dân tộc…, Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam đã thực sự trở thành ngày hội lớn để đồng bào các dân tộc được gặp gỡ, giao lưu, giới thiệu và tôn vinh các giá trị văn hóa phong phú, giúp nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho nhân dân.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, tiếp nối sự thành công của Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam những năm trước, Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam năm 2024 đã, đang diễn ra nhiều hoạt động đặc sắc từ ngày 18 đến 21-4 tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam. Các chương trình trình diễn, giới thiệu di sản văn hóa địa phương, sắc màu văn hóa dân tộc Dao, không gian giới thiệu âm nhạc dân tộc Ê Đê… sẽ mang đến cho nhân dân, du khách những cơ hội được trải nghiệm, tìm hiểu, thụ hưởng những giá trị văn hóa của 54 dân tộc anh em. Từ đó, góp phần nâng cao lòng tự hào, ý thức trách nhiệm trong giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Bộ trưởng cho biết, Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam lần này có sự tham gia của 128 già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín có nhiều thành tích, đóng góp trong công tác bảo tồn, giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống đã được lãnh đạo các địa phương trên cả nước suy tôn, bình chọn. Đây cũng là dịp tôn vinh những chủ thể văn hóa, những người đang gìn giữ, phát huy, lan tỏa và truyền dạy nghi thức văn hóa truyền thống, văn nghệ dân gian từ thế hệ này sang thế hệ khác ở các buôn, làng, phum sóc trên mọi miền đất nước.

Bộ trưởng tin tưởng thông qua cuộc gặp mặt lần này, cùng sự quan tâm sâu sắc của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, cùng với ngọn lửa nhiệt huyết của những già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín, các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của cộng đồng 54 dân tộc anh em sẽ tiếp tục được quan tâm, bảo tồn, trao truyền và phát huy; không chỉ trở thành tài sản tinh thần cho con cháu mà còn là tài nguyên văn hóa vô tận, động lực cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng bày tỏ: “Bộ VHTTDL mong muốn nhận được nhiều sự quan tâm hơn nữa của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để sắp tới, từ Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa sẽ tạo thêm được nhiều nguồn lực cho công tác đầu tư, bảo tồn, phát huy các giá trị bền vững trong văn hóa của cộng đồng các dân tộc. Đồng thời, tiếp tục chỉ đạo để Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam trở thành địa chỉ đỏ, "Ngôi nhà chung" của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam”.

Nghệ nhân Ưu tú Sìn Văn Doi (dân tộc Mảng, tỉnh Lai Châu) phát biểu tại buổi gặp mặt

Nghệ nhân Ưu tú Y Sim Ê Ban (dân tộc Ê Đê, tỉnh Đắk Nông) phát biểu tại buổi gặp mặt

Ông Lý Sóc Kha - người có uy tín (dân tộc Khmer, tỉnh Sóc Trăng) phát biểu tại buổi gặp mặt

Tại buổi gặp mặt, báo cáo về những việc làm thiết thực trong bảo tồn, gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, các già làng, trưởng bản và nghệ nhân bày tỏ vui mừng vì Đảng, Nhà nước quan tâm, có nhiều chủ trương, chính sách nhằm giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Các già làng, trưởng bản, nghệ nhân thẳng thắn phản ánh những khó khăn trong công tác bảo tồn, gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc; đồng thời mong muốn Đảng, Nhà nước tiếp tục có chính sách, tạo điều kiện tốt hơn, khen thưởng, động viên kịp thời những người, tổ chức tâm huyết, có công trong gìn giữ, trao truyền, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc.

Vai trò "giữ lửa" của các già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại buổi gặp mặt

Phát biểu tại cuộc gặp mặt, Thủ tướng Phạm Minh Chính chuyển lời chào thân ái, lời chúc sức khỏe, lời thăm hỏi ân cần, lời chúc mừng tốt đẹp nhất của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến các già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín tiêu biểu trong cả nước; đồng thời bày tỏ sự vui mừng, xúc động được đón tiếp, gặp gỡ các già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số - những người có nhiều thành tích đóng góp trong công tác bảo tồn, gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc ta đúng vào Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam 19/4 và nhân kỷ niệm những ngày lễ lớn của dân tộc, của đất nước, cả nước đang tưng bừng hướng tới kỷ niệm 70 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024), 49 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2024).

Thủ tướng nhấn mạnh, văn hóa các dân tộc không chỉ là tài sản riêng của mỗi con người, vùng đất, quê hương, địa phương mà là tài sản chung của cả quốc gia, dân tộc, của toàn dân. Văn hóa các dân tộc Việt Nam thống nhất trong đa dạng, là nguồn lực và sức mạnh mềm để phát triển đất nước hùng cường, thịnh vượng. Mỗi dân tộc anh em đều gìn giữ kho tàng văn hóa quý báu, có bề dày lịch sử và đậm đà bản sắc.

Tại buổi gặp mặt, Thủ tướng đã nhắc lại lời Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Văn hóa phải hướng dẫn quốc dân thực hiện Độc lập, Tự cường và Tự chủ”, “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”. Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã xác định mục tiêu: “Phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, để văn hóa, con người Việt Nam thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc, và lời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Văn hóa là hồn cốt của dân tộc, nói lên bản sắc của dân tộc. Văn hóa còn thì dân tộc còn, văn hóa mất thì dân tộc mất" tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc (tháng 11-2021).

Thủ tướng khẳng định: Những năm qua, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm và dành nhiều nguồn lực để xây dựng và phát triển văn hóa, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc, đạt được nhiều thành tựu nổi bật. Theo Thủ tướng, đạt được những thành tựu đó là nhờ sự lãnh đạo sát sao của Đảng, đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - nhà lãnh đạo luôn quan tâm tới phát triển văn hóa, sự quản lý của Nhà nước, sự vào cuộc của các cấp, các ngành, các địa phương; trong đó, có vai trò của Bộ VHTTDL - cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực văn hóa; sự đồng lòng, hưởng ứng tham gia tích cực của nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp và sự hỗ trợ của bạn bè quốc tế.

Tại buổi gặp mặt, Thủ tướng đã đặc biệt nhấn mạnh vai trò "giữ lửa" của các già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín - những điển hình tiêu biểu, gương mẫu, cốt cán, đã tham gia tích cực, đóng góp quan trọng trong việc xóa đói giảm nghèo, vận động đồng bào các dân tộc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa, những phong tục, tập quán tốt đẹp, xóa bỏ hủ tục lạc hậu, bài trừ mê tín dị đoan, là cầu nối giữa cấp ủy, chính quyền với người dân, tích cực đóng góp xây dựng hệ thống chính trị cơ sở, giữ gìn an ninh trật tự và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc. 128 đại biểu tham dự cuộc gặp mặt là 128 “ngọn lửa” tiêu biểu của khối đại đoàn kết dân tộc - những tấm gương điển hình dù ở độ tuổi, cương vị nào, ngành nghề nào, dù ở đâu cũng đều tỏa sáng tinh thần yêu nước, trách nhiệm, nhiệt huyết, sự năng động, sáng tạo; tiêu biểu cho ý chí, nghị lực, khát vọng vươn lên, cống hiến vì sự nghiệp phát triển văn hóa, phát triển đất nước.

Đại biểu các già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín tại buổi gặp mặt

Thủ tướng tuyên dương tới những già làng, trưởng bản, người có uy tín như: ông Hoàng Chí Cốt (dân tộc Mông, ở tỉnh Cao Bằng), ông Nguyễn Văn Viễn (dân tộc Mường, ở tỉnh Ninh Bình), ông Đàng Chí Quyết (dân tộc Chăm, ở tỉnh Ninh Thuận) - những người luôn gương mẫu đi đầu trong thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tích cực vận động đồng bào, giáo dục con cháu trong dòng họ và cộng đồng tham gia bảo vệ, phát huy giá trị văn hóa dân tộc, xây dựng nếp sống mới, xây dựng gia đình, làng bản văn hóa. Và còn rất nhiều tấm gương sáng, tiêu biểu khác đang ngày đêm miệt mài nghiên cứu, sáng tác, rèn luyện, gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, cho sự trường tồn và phát triển của đất nước.

Thủ tướng mong muốn và tin tưởng rằng, các già làng, trưởng bản, nghệ nhân và người có uy tín sẽ tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, quyết tâm cao hơn, nỗ lực lớn hơn, hành động quyết liệt hơn; khắc phục được mọi khó khăn, vượt qua mọi thách thức, không ngừng nêu gương sáng cho con cháu và cộng đồng, thực sự là những nhân tố tích cực trong việc bảo tồn, phát huy, trao truyền các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của dân tộc. Đồng thời, tiếp tục làm tốt công tác vận động đồng bào các dân tộc anh em cùng phát huy giá trị văn hóa giàu truyền thống yêu nước và cách mạng, nêu cao tinh thần tự lực, tự cường, tăng cường sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, tạo động lực, truyền cảm hứng cho các thế hệ tiếp theo, cùng nhau tô thắm nét đẹp của nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, khơi dậy mạnh mẽ mọi nguồn lực; trong đó, có nguồn lực từ văn hóa, khát vọng xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng, người dân thêm ấm no, hạnh phúc, xứng đáng với truyền thống nghìn năm văn hiến và anh hùng của dân tộc ta.

Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Thủ tướng ghi nhận, biểu dương và nhiệt liệt chúc mừng những kết quả, đóng góp quan trọng mà các già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín trên cả nước nói chung và các đại biểu có mặt tại buổi gặp mặt đã đạt được thời gian qua.

Sáu nhiệm vụ trọng tâm để bảo tồn, phát triển văn hóa dân tộc

Thủ tướng khẳng định, văn hóa là những gì tinh túy, tinh hoa, cốt lõi nhất của dân tộc, của xã hội, của mỗi người. Văn hóa có tính dân tộc, khoa học và đại chúng. Văn hóa phải được thụ hưởng, tạo động lực, truyền cảm hứng bởi mọi người dân. Đảng, Nhà nước ta xác định văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị và xã hội. Phát triển văn hóa, xây dựng con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực, vừa là nguồn lực của sự phát triển và sự nghiệp đổi mới. Con người là chủ thể, giữ vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển. Xây dựng gia đình hạnh phúc, tiến bộ làm tế bào lành mạnh, vững chắc của xã hội.

"Bên cạnh những kết quả đạt được, chúng ta vẫn còn băn khoăn, trăn trở, lo lắng trước không ít khó khăn, thử thách đối với công tác bảo tồn, phát triển văn hóa dân tộc. Trào lưu đô thị hóa nông thôn cùng với quá trình hội nhập, giao thoa giữa các nền văn hóa đã làm không ít giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống của các dân tộc có biểu hiện mai một. Nhiều giá trị văn hóa truyền thống, nhất là của các dân tộc ít người chưa được bảo tồn và phát huy đúng mức. Nhiều di sản bị xâm hại, chưa có được những giải pháp toàn diện phát huy giá trị di sản văn hóa trong phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế" - Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại buổi gặp mặt

Việc phát triển công nghiệp văn hóa hay gắn kết khai thác văn hóa gắn với phát triển du lịch, gia tăng giá trị kinh tế, cải thiện đời sống nhân dân đã có bước phát triển mạnh nhưng còn chưa thực sự hiệu quả, thiếu cách làm mang tính đột phá. Những biểu hiện phi văn hóa, phản văn hóa vẫn còn và diễn biến ngày càng phức tạp, một bộ phận lớp trẻ có biểu hiện xa rời bản sắc văn hóa dân tộc. Quá trình hội nhập quốc tế cũng có mặt tác động không tốt đến việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Vì những lý do trên, trong thời gian tới, để thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam trong thời kỳ mới; phát huy mạnh mẽ hơn nữa vai trò “giữ lửa và truyền lửa" của các già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín, Thủ tướng đề nghị Bộ VHTTDL, cùng các bộ, ngành, cơ quan, địa phương triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm.

Thứ nhất, tiếp tục nâng cao nhận thức, hoàn thiện thể chế, phát huy dân chủ trong phát triển văn hóa; chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo dục văn hóa truyền thống, tích cực tích hợp chủ đề văn hóa truyền thống vào chương trình giáo dục cơ bản các cấp; đồng thời, khuyến khích nghiên cứu và sáng tạo trong lĩnh vực này.

Thứ hai, huy động mọi nguồn lực, nhất là hợp tác công tư; khuyến khích sự tham gia tích cực của toàn dân, cộng đồng doanh nghiệp để phát triển văn hóa; phát huy mạnh mẽ vai trò của văn hóa là sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng để phát triển đất nước. Bên cạnh đó, phát triển mạnh mẽ các ngành công nghiệp văn hóa, khuyến khích mọi sự tìm tòi, tôn trọng tự do sáng tạo; thúc đẩy tổ chức các hoạt động văn hóa, lễ hội và sự kiện cộng đồng để tăng cường nhận thức và niềm tự hào về di sản.

Thứ ba, tiếp tục hoàn thiện đầu tư xây dựng Làng Văn hóa- Du lịch các dân tộc Việt Nam với cơ chế quản lý phù hợp, xứng đáng là “Ngôi nhà chung" của 54 dân tộc anh em.

Thứ tư, nghiên cứu, hoàn thiện và triển khai hiệu quả chính sách ưu đãi để khuyến khích già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín thực hiện hiệu quả chính sách đại đoàn kết dân tộc của Đảng, Nhà nước ta.

Thứ năm, thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong phát triển văn hóa; phát triển hạ tầng văn hóa, khẩn trương khắc phục các vùng lõm về điện và sóng tại vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Thứ sáu, tăng cường hợp tác quốc tế trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, trao đổi kinh nghiệm và tiếp thu có chọn lọc các giá trị văn hóa, văn minh từ các nền văn hóa khác phù hợp với điều kiện của Việt Nam. Đẩy mạnh việc quốc tế hóa giá trị, bản sắc văn hóa dân tộc ra thế giới và dân tộc hóa tinh hoa văn hóa thế giới vào Việt Nam.

Thủ tướng và các đại biểu chụp ảnh lưu niệm cùng các già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín

Bài, ảnh: MINH PHẠM