Sáng 16-5, tại Hà Nội, đã diễn ra Hội thảo “Hoàn thiện pháp luật để báo chí phát triển trong kỷ nguyên số”. Hội thảo do Bộ VHTTDL - Hội Truyền thông số Việt Nam chỉ đạo, giao Cục Báo chí và Tạp chí điện tử VietTimes tổ chức. Ủy viên dự khuyết BCH Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTTDL Lê Hải Bình chủ trì Hội thảo.

Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTTDL Lê Hải Bình chủ trì Hội thảo

Đồng chủ trì Hội thảo có: Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Phan Xuân Thủy; Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam Nguyễn Minh Hồng.

Sự kiện diễn ra trong bối cảnh đặc biệt nhân kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025), đồng thời lấy ý kiến góp ý dự thảo Luật Báo chí sửa đổi.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Phan Xuân Thủy cho biết, thực hiện chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025 theo Nghị quyết số 59/2024/NQUBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ VHTTDL chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan triển khai xây dựng Dự án Luật Báo chí (sửa đổi), dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 10.

Việc sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí là hết sức cần thiết nhằm hoàn thiện quy định pháp luật để thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng về báo chí; khắc phục những hạn chế, bất cập trong quy định pháp luật về báo chí hiện hành; điều chỉnh, quản lý hoạt động báo chí phù hợp trong bối cảnh sự phát triển mạnh mẽ, nhanh chóng của hoa học, công nghệ, truyền thông hiện đại, tạo hành lang pháp lý cho hoạt động báo chí phát triển trong kỷ nguyên số.

Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Phan Xuân Thủy phát biểu khai mạc Hội thảo

Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Phan Xuân Thủy nhấn mạnh, Hội thảo sẽ tập trung vào ba nội dung lớn: Trong bối cảnh nhiều cơ quan báo chí sáp nhập, việc xây dựng mô hình tổ hợp cơ quan báo chí như thế nào để phát huy hiệu quả và phát triển bền vững, những kinh nghiệm quốc tế về phát triển mô hình tổ hợp báo chí. Vấn đề liên kết trong hoạt động của cơ quan báo chí như thế nào để phát huy được nguồn lực của xã hội nhằm phát triển cơ quan báo chí. Bên cạnh đó, báo chí đang phải cạnh tranh ngày càng khốc liệt với mạng xã hội, các nền tảng xuyên biên giới về tốc độ và mức độ lan tỏa thông tin. Trong khi các nền tảng mạng xã hội không chịu sự điều chỉnh như báo chí chính thống, làm thế nào để báo chí có thể cạnh tranh thông tin trên nền tảng mạng xã hội. 

Ngoài ra, các đại biểu sẽ tham gia góp ý cho từng điều luật cụ thể trong dự thảo Luật Báo chí sửa đổi, nhằm hoàn thiện pháp luật để báo chí phát triển trong kỷ nguyên mới.

Phát biểu tham luận “Một số nội dung đáng chú ý trong Luật Báo chí (sửa đổi)” tại Hội thảo, Cục trưởng Cục Báo chí Lưu Đình Phúc cho biết, Luật Báo chí (sửa đổi) có 4 nhóm chính sách lớn: Công tác quản lý đối với hoạt động báo chí (gồm 7 vấn đề); Nâng cao chất lượng người làm báo, lãnh đạo cơ quan báo chí (5 vấn đề); Thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí (4 vấn đề); và điều chỉnh hoạt động báo chí trên không gian mạng.

Trong quá trình xây dựng dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), Ban soạn thảo, Tổ biên tập đã bám sát ý kiến chỉ đạo Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ về đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, cụ thể hóa 4 chính sách nêu trên.

Cục trưởng Cục Báo chí Lưu Đình Phúc trình bày tham luận tại Hội thảo

Theo Cục trưởng Cục Báo chí, Luật Báo chí (sửa đổi) dự kiến có 54 điều, trong đó, Chính phủ hướng dẫn 25 nội dung, Bộ VHTTDL hướng dẫn 5 nội dung. Những nội dung do Chính phủ hướng dẫn gồm: cơ chế chính sách đặc thù phát triển tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện; trách nhiệm quản lý báo chí của UBND cấp tỉnh; điều kiện cấp giấy phép báo chí đối với các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp; thu hồi giấy phép hoạt động báo chí; nguồn thu của cơ quan báo chí; thực hiện thêm loại hình báo chí xuất bản, ấn phẩm báo chí, phụ trương, sản xuất thêm kênh phát thanh, kênh truyền hình, mở chuyên trang của báo điện tử, tạp chí điện tử…; trách nhiệm của cơ quan báo chí, điều kiện năng lực của đối tác liên kết thực hiện liên kết trong hoạt động báo chí; hoạt động hợp tác của cơ quan báo chí nước ngoài…

Cục trưởng Cục Báo chí Lưu Đình Phúc cũng cho biết, dự thảo Luật báo chí (sửa đổi) lần này sẽ phân quyền thêm cho địa phương, thêm 10 thủ tục hành chính. Đồng thời, dự thảo Luật cũng sẽ bổ sung một số nội dung: bổ sung về khái niệm báo chí, trong đó bên cạnh việc xác định các loại hình báo chí như: báo in, báo điện tử, báo nói, báo hình, sẽ bổ sung thêm kênh nội dung của các cơ quan báo chí trên không gian mạng.

Bổ sung khái niệm tạp chí để phân biệt rõ báo và tạp chí nhằm khắc phục tình trạng “báo hóa” tạp chí. Đồng thời, quy định trang thông tin điện tử tổng hợp không được coi là sản phẩm thông tin có tính chất báo chí. Bản tin, đặc san tiếp tục được công nhận là sản phẩm báo chí.

Dự thảo luật lần này bổ sung khái niệm tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện, tổ hợp báo chí địa phương; khái niệm về phóng viên, biên tập viên làm cơ sở để Chính phủ quy định chính sách, pháp luật phát triển quản lý phù hợp. Đồng thời, bổ sung về vị trí của báo chí để khẳng định tính lịch sử cách mạng của báo chí hướng đến mục tiêu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại…

Bên cạnh đó, bổ sung hai hành vi bị nghiêm cấm liên quan đến hoạt động của trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội - trang tự sản xuất và phát tin như cơ quan báo chí; phát tán thông tin tiêu cực đến vị thế, uy tín, hình ảnh Việt Nam gây phương hại đến quan hệ đối ngoại, hợp tác quốc tế giữa Việt Nam và các đối tác.

Dự thảo luật bổ sung việc Hội Nhà báo Việt Nam được giao quyền giám sát, kiểm tra, kết luận hành vi vi phạm đạo đức nghề nghiệp của người làm báo; xử lý đối với hội viên vi phạm đạo đức nghề nghiệp; kiến nghị cơ quan thẩm quyền xử lý việc vi phạm đạo đức nghề nghiệp đối với người làm báo.

Về thẻ nhà báo, dự thảo Luật đề xuất bỏ quy định về kỳ hạn thẻ nhà báo, quy định sử dụng thẻ nhà báo là 5 năm tính từ ngày cấp thẻ...

Trong phiên thảo luận mở, Ủy viên dự khuyết BCH Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTTDL Lê Hải Bình nhấn mạnh: Việc sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí lần này không chỉ là yêu cầu cấp thiết từ thực tiễn, mà còn mang ý nghĩa kiến tạo, nhằm mở đường cho báo chí trong thời gian tới. Thứ trưởng Thường trực đề nghị, bên cạnh việc đóng góp ý kiến về dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), các đại biểu thảo luận làm rõ hơn về một số nội dung mới của dự thảo Luật lần này như: kinh tế báo chí, chuyển đổi số và tổ hợp truyền thông.

Đóng góp ý kiến về dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), ông Phạm Mạnh Hùng, Phó Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam kiến nghị quy trình cấp thẻ nhà báo cần có quy định ràng buộc trách nhiệm, để làm sao cấp thẻ nhanh nhưng khi vi phạm cũng thu hồi nhanh hoặc khi chuyển đơn vị công tác thì phải cấp thẻ luôn, bởi đây là điều kiện hoạt động với phóng viên...

Góp ý hoàn thiện pháp luật để báo chí phát triển trong kỷ nguyên số, ông Nguyễn Tiến Bình, Tổng Biên tập Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đề nghị trong dự thảo Luật Báo chí quy định, những đơn vị nào kinh doanh sản phẩm về báo chí thì phải thỏa thuận, làm việc với cơ quan báo chí. Như vậy các tòa soạn báo chí mới thu được tiền từ báo chí, chứ không phải đọc miễn phí như hiện nay…

Phát biểu ý kiến tại Hội thảo, ông Nguyễn Thanh Lâm, Tổng Giám đốc Đài truyền hình Việt Nam đánh giá dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) được xây dựng, bổ sung rõ ràng, có sự chuyển tiếp quản lý giữa 2 Bộ, đồng thời có những điều khoản đã thể chế hóa những văn bản dưới luật trước đây, mở điều kiện cho các cơ quan báo chí hoạt động trên các hạ tầng không gian.

Đóng góp thêm về dự thảo luật, ông Lâm cho rằng hoạt động báo chí trên không gian mạng được dự thảo thiết kế riêng một chương, đồng thời cần làm rõ thêm về mô hình kinh doanh của báo chí; Bên cạnh đó, nên làm rõ việc Nhà nước đầu tư và mua dịch vụ công nghệ thông tin trên nền tảng số, cũng như mô hình cơ quan báo chí là đơn vị sự nghiệp công lập.

Toàn cảnh Hội thảo

Phát biểu kết thúc Hội thảo, Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTTDL Lê Hải Bình cho biết, sau gần 4 giờ trao đổi, hội thảo đã thảo luận sôi nổi, khẩn trương, nghiêm túc đóng góp ý kiến hoàn thiện dự thảo Luật Báo chí sửa đổi. Ban Tổ chức trân trọng cảm ơn các ý kiến đầy trăn trở, thể hiện tâm huyết đối với sự phát triển báo chí nước nhà. “Các ý kiến sẽ được nghiên cứu, tiếp thu để Ban soạn thảo tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) trình Quốc hội thông qua trong thời gian tới”- Thứ trưởng Thường trực Lê Hải Bình nhấn mạnh.

NGỌC BÍCH - Ảnh: XUÂN TRƯỜNG