Sáng 7-6, Quốc hội tiếp tục chất vấn Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt với nhóm vấn đề thứ ba thuộc lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Nội dung chất vấn được tập trung vào các vấn đề: Chiến lược phát triển khoa học công nghệ quốc gia; Giải pháp đẩy mạnh ứng dụng và triển khai thành tựu, sản phẩm khoa học công nghệ tiên tiến vào cuộc sống; Việc ứng dụng công nghệ cao phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp; Việc bố trí, quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước chi cho nghiên cứu khoa học thời gian qua; Việc quản lý, sử dụng Quỹ phát triển khoa học, công nghệ quốc gia; Hoạt động nghiên cứu khoa học, chuyển giao kết quả nghiên cứu khoa học ra thị trường của các đơn vị nghiên cứu, viện, trường, đơn vị sự nghiệp công lập; Cơ chế chính sách khuyến khích tư nhân đầu tư nghiên cứu và ứng dụng khoa học, công nghệ. Việc thực hiện chính sách pháp luật về Quỹ phát triển khoa học, công nghệ của doanh nghiệp.

Toàn cảnh phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ

Phát biểu trước khi đại biểu Quốc hội tiến hành chất vấn, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho biết, các nội dung chất vấn do Quốc hội đặt ra đều là các vấn đề căn cốt, trọng tâm của ngành khoa học, công nghệ. Do đó, đây là cơ hội quý báu để Bộ Khoa học và Công nghệ rà soát lại việc triển khai các chỉ đạo của Đảng, Nhà nước trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ được phân công và giải trình với Quốc hội về việc thực thi chính sách pháp luật về khoa học, công nghệ trong thời gian qua. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để Bộ Khoa học và Công nghệ nắm bắt được các kiến nghị, đề xuất, nguyện vọng của cử tri cả nước thông qua các câu hỏi của các vị đại biểu Quốc hội, để tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách và định hướng triển khai nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong thời gian tới mà trọng tâm là việc sửa đổi, bổ sung các luật thuộc lĩnh vực khoa học, công nghệ đã đăng ký vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội khóa XV.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt trả lời chất vấn các đại biểu

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ nhấn mạnh, từ đầu Quốc hội khóa XV cho đến nay, Bộ Khoa học và Công nghệ đã có cơ hội được giải trình bằng báo cáo đối với các Đoàn giám sát tối cao của Quốc hội và các Đoàn giám sát của các Ủy ban của Quốc hội về những nội dung liên quan đến lĩnh vực khoa học và công nghệ. Để phục vụ hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn hôm nay, trên cơ sở nhóm vấn đề chất vấn của Quốc hội, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đã chuẩn bị báo cáo gửi đến các vị đại biểu Quốc hội, nội dung báo cáo đã khái quát các kết quả đạt được, các tồn tại, hạn chế, nguyên nhân và các giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới đối với từng nhóm vấn đề mà Quốc hội yêu cầu. Tuy vậy, với tính chất đa dạng của các nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, sự đan xen giữa pháp luật về khoa học, công nghệ với các luật pháp liên quan, chắc chắn sẽ còn nhiều nội dung khác mà các vị đại biểu Quốc hội quan tâm dựa trên những trải nghiệm từ hoạt động thực tiễn ở nhiều vị trí công tác khác nhau.

Đại biểu Trần Chí Cường (TP Đà Nẵng) đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt: Nghị quyết số 52 ngày 27-9-2019 của Bộ Chính trị có chủ trương thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, đẩy nhanh thành lập các trung tâm khởi nghiệp sáng tạo quốc gia, trước mắt tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM, Chính phủ cũng đã có Nghị quyết số 50 ngày 17-4-2020 về việc thực hiện chủ trương này. Tuy nhiên, sau Nghị quyết của Bộ Chính trị gần 4 năm, trung tâm khởi nghiệp sáng tạo quốc gia ở Đà Nẵng vẫn chưa ra đời. Đề nghị Bộ trưởng cho biết vì sao các nghị quyết của Bộ Chính trị và Chính phủ chậm được triển khai như vậy?

Đại biểu Trần Chí Cường (Đà Nẵng) chất vấn về vấn đề triển khai Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo

Trả lời câu hỏi của đại biểu Trần Chí Cường, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết: câu hỏi của đại biểu liên quan đến Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Thực hiện nhiệm vụ Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 188, Bộ Khoa học và Công nghệ đã xây dựng, hoàn thiện Đề án thành lập Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp, đổi mới, sáng tạo quốc gia tại 3 thành phố: Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM. Dự kiến trong tháng 6, đầu tháng 7 Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ ban hành các quyết định thành lập các trung tâm này ở 3 địa phương. 3 trung tâm này có mục tiêu khai thác có hiệu quả các nguồn lực tại địa phương dành cho khởi nghiệp, đổi mới, sáng tạo, hướng tới áp dụng mô hình thử nghiệm chính sách Sandbox trong những lĩnh vực mới chưa có quy định nhằm khuyến khích đổi mới, sáng tạo, làm cơ sở để đúc kết kinh nghiệm, nhân rộng hoặc điều chỉnh kịp thời các chính sách, mô hình, giải pháp triển khai ở phạm vi quốc gia, chọn lựa khai thác kết nối đội ngũ chuyên gia tầm quốc gia, quốc tế để tư vấn cho lãnh đạo địa phương định vị và thiết kế các mô hình cụ thể cho từng địa phương…

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (Bình Định) tranh luận với Bộ trưởng về vấn đề coi nhân tài là một hướng để phát triển khoa học công nghệ, tuy nhiên việc thực hiện rất khó khăn. Đại biểu đặt câu hỏi: trong thời gian tới đây, ngay tại Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ trưởng có phương án nào để có thể chiêu mộ nhân tài về Bộ làm việc?

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (Bình Định) tranh luận với Bộ trưởng về vấn đề coi nhân tài là một hướng để phát triển khoa học công nghệ

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh, “Về thu hút nhân tài. Phải nói đây là điều rất trăn trở khi tôi về Bộ cũng như trước đây làm việc ở cơ sở giáo dục đại học. Cứ loay hoay là có chủ trương, tuy nhiên khi triển khai ở cơ sở thì gặp rất nhiều khó khăn, bởi vì còn liên quan đến rất nhiều quy định khác ở Luật Công chức, viên chức; các quy định về tài chính, khi triển khai gặp rất nhiều khó khăn”.

Bộ trưởng cho biết, vừa rồi triển khai Nghị quyết 27 về xây dựng đội ngũ trí thức, Bộ Khoa học và Công nghệ được Chính phủ giao để xây dựng đề án này. Bộ Khoa học và Công nghệ thấy đây là nhiệm vụ rất khó khăn, nhưng sẽ hết sức cố gắng, làm thế nào để đề án đó thực sự thu hút được những nhà khoa học, nhà nghiên cứu trong nước, ngoài nước về làm việc với chúng ta một cách hiệu quả nhất. Trong khi triển khai xây dựng đề án thì chắc chắn Bộ  sẽ lấy ý kiến các cơ quan quản lý, các địa phương, đặc biệt là các nhà khoa học, trong đó có các vị đại biểu Quốc hội. Rất mong các vị đại biểu sẵn sàng trong việc đóng góp cho đề án này. Thực sự đề án này rất khó. Kinh nghiệm của các địa phương khi làm đề án để thu hút nhân tài ở các nơi, nước ngoài, các địa phương khác về làm việc ở địa phương đó thì hầu hết thành công không cao, thậm chí có đề án thất bại. Chúng tôi sẽ hết sức cố gắng, tuy nhiên vấn đề này rất khó.

Đại biểu Lê Thanh Vân (Cà Mau) chất vấn Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ với hai câu hỏi: Trong 5 năm qua số đề tài nghiên cứu sử dụng ngân sách nhà nước có bao nhiêu đề tài được đưa vào ứng dụng, trong số đó có bao nhiêu đề tài mang lại kết quả thiết thực? và đâu là điểm kích nổ về chính sách để Việt Nam bứt phá về công nghệ, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý nhà nước, phát triển kinh tế và bảo vệ quốc phòng, an ninh của Tổ quốc?

Đại biểu Lê Thanh Vân (Cà Mau) đặt câu hỏi: có bao nhiêu đề tài được đưa vào ứng dụng, trong số đó có bao nhiêu đề tài mang lại kết quả thiết thực?

Trả lời câu hỏi của đại biểu Lê Thanh Vân, Bộ trưởng cho biết: về chính sách pháp luật, trước hết trong những năm qua thì Đảng, Nhà nước, Quốc hội rất quan tâm đến hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Mặc dù hoạt động khoa học công nghệ là hoạt động có nhiều tính đặc thù, bản chất nghiên cứu là đi tìm những cái mới, cho nên có thể thành công, có thể không thành công, có thể thất bại, có thể thành công sớm hoặc thành công muộn. Cho nên việc tính toán cụ thể bao nhiêu đề tài đã đưa vào ứng dụng phải nói đó là một điều rất khó xác định…

“Vừa qua, chúng ta thấy những kết quả nghiên cứu rõ ràng đã góp phần cho việc xếp hạng các trường đại học của chúng ta ở trong khu vực và quốc tế. Cho đến thời điểm này, có 9 trường đại học của chúng ta đã xuất hiện trên bản đồ xếp hạng của thế giới, đó là một kết quả đáng khích lệ của ngành khoa học, đổi mới sáng tạo của chúng ta đóng góp…” – Bộ trưởng nhấn mạnh.

Về vấn đề giải pháp để bứt phá về khoa học, công nghệ, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho rằng có nhiều giải pháp. Theo Bộ trưởng, trước tiên giải pháp quan trọng là đầu tư cho nghiên cứu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đầu tư theo nghĩa về kinh phí cũng như về nguồn lực và cũng như về cơ chế chính sách để làm sao nhà khoa học có điều kiện và thứ hai nữa là có tâm thế sẵn sàng cống hiến cho khoa học. Đội ngũ khoa học hiện nay rất có năng lực, nếu như đầu tư đúng mức, tạo điều kiện thích hợp thì sẽ phát huy được năng lực nghiên cứu khoa học cũng như đổi mới sáng tạo của các nhà khoa học, đó là việc rất quan trọng để chúng ta có điều kiện phát triển…

NGỌC BÍCH - Ảnh: Cổng thông tin điện tử Quốc hội