Sự kiện Liên hoan Phim hoạt hình Dòng khát vọng lần thứ nhất (TAF - 2024) được tổ chức trong tháng kỷ niệm 65 năm ngày thành lập hãng phim hoạt hình Việt Nam đã thu hút sự tham gia đông đảo của giới trẻ và mở ra triển vọng mới của loại hình này tại Việt Nam.

Khán giả tại không gian triển lãm của LHP

Dù đã có tuổi đời hơn nửa thế kỷ nhưng hoạt hình Việt Nam vẫn “ít” ra rạp và chưa thể có lãi từ các sản phẩm của mình. Nhìn ra thế giới, không ít siêu phẩm hoạt hình đã làm mưa, làm gió tại các phòng chiếu và có doanh thu không kém gì các bộ phim truyện ăn khách. Nếu thập niên 90 từng có bộ phim The Lion King (Vua sư tử)  gây bão với doanh thu khủng tại các rạp chiếu thì năm 2019 khi được làm lại, The Lion King vẫn thu về 1,1 tỷ USD trên toàn thế giới. Với câu chuyện không mới, chỉ có các kỹ thuật mới được áp dụng cho bản phim làm lại mà khiến hàng triệu khán giả say đắm, quyết ra rạp để sống  lại cảm giác với Vua sư tử năm nào. Giống như phim truyện, hàng loạt bom tấn hoạt hình  như Finding Nemo (Đi tìm Nemo), Encanto (Gia đình phép thuật), Frozen (Nữ Hoàng băng giá)…  làm nức lòng công chúng - những người mê các câu chuyện được diễn hoạt qua các chuyển động cùng những sắc mầu. Cùng với sự phát triển chung của điện ảnh, danh sách các bom tấn hoạt hình cũng ngày một dài thêm. Các bộ phim như The Incredibles (Gia đình siêu nhân), Inside Out 1 và 2 (Những mảnh ghép cảm xúc)… có doanh thu hàng tỷ USD khi câu chuyện, cách diễn hoạt và mầu sắc của  ngôn ngữ hoạt hình làm khán giả mê đắm. 

Tại thị trường Việt Nam, dù phim hoạt hình trong nước chưa thể làm nên kỳ tích nhưng các bộ phim hoạt hình ngoại vẫn có doanh thu rất lớn tại các phòng chiếu. Đơn cử bộ phim hoạt hình Inside Out 2 (Những mảnh ghép cảm xúc 2) ra rạp Việt năm 2024 đã thu về 3,5 triệu USD (xấp xỉ gần 90 tỷ) tại thị trường Việt Nam. Điều đó cho thấy sức hút của loại hình này không hề nhỏ nếu nó được đầu tư về câu chuyện, về công nghệ, về quảng bá…

Nhiều bạn trẻ hào hứng với ngành Nghệ thuật thứ 8 này

Vậy tại sao một loại hình hấp dẫn như vậy lại khó làm nên kỳ tích với các sản phẩm Made in Việt Nam? Lý do đầu tiên là ở dung lượng. Một bộ phim ra rạp phải xấp xỉ 100 phút nhưng ở Việt Nam ngoài bộ phim Người con của rồng được làm nhân kỷ niệm 1000 năm Thăng Long thì có rất ít các phim đáp ứng đủ tiêu chí về độ dài để có thể đứng một mình khi ra rạp. Lý do thứ hai thuộc về kỹ thuật. Dù Việt Nam có nhiều đội nhóm, nhân sự làm gia công cho các hãng hoạt hình lớn trên thế giới nhưng nhân lực, máy móc lại chưa đủ để làm nên một bộ phim độc lập mang mầu sắc, văn hóa của Việt Nam. Thứ ba là về câu chuyện. Một bộ phim hoạt hình dù được vẽ thủ công hay qua máy móc, công nghệ thì vẫn cần một câu chuyện hay với đủ tầng bậc cảm xúc để có thể dẫn dắt và đưa khán giả đi từ trải nghiệm này tới trải nghiệm khác qua những sắc mầu, sự chuyển động của nhân vật. Ngoài các yếu tố đó thì sự bay bổng của trí tưởng tượng, những màn phép thuật, sự phi lý cũng  là một phần không thể thiếu để có thể  làm nên sự ngạc nhiên, thu hút của các bộ phim hoạt hình. 

Nhận thấy tiềm năng của bộ môn nghệ thuật này, nhiều đơn vị tư nhân đã tham gia vào lĩnh vực hoạt hình với nhiều mức độ, sự kết hợp, đầu tư khác nhau. Với tiềm năng rộng mở và nguồn đầu tư lớn, đã có  sự bắt tay giữa nhiều đơn vị để cùng tiến sâu vào lĩnh vực này. Hiện nay, nói đến hoạt hình Việt Nam, ngoài hãng phim nhà nước (Công ty cổ phần hãng phim Hoạt hình Việt Nam)  với tuổi đời 65 năm (9/11/1959 - 9/11/2024) thì còn hàng loạt công ty tư nhân tham gia vào lĩnh vực này như Colory Animation Studio, DeeDee Animation Studio, Freaky Motion, Sconnect Studio, Alpha Animation Studio… “Dòng khát vọng” là LHP hoạt hình đầu tiên được tổ chức tại Việt Nam, nơi tôn vinh các thế hệ nghệ sĩ, nơi thế hệ trẻ được tìm hiểu môn nghệ thuật thứ 8 của nước nhà. Chủ đề của LHP hoạt hình dòng khát vọng lần thứ nhất là “Dòng chảy hoạt hình Việt Nam”.

Lễ công bố LHP hoạt hình Dòng khát vọng lần thứ nhất

Với sự tham gia mạnh mẽ của khối tư nhân, LHP hoạt hình Dòng khát vọng lần thứ nhất đã  gây được tiếng vang khi có sự tham gia của Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam và GOBELINS Paris - nơi đào tạo lớn về hoạt hình với một số bộ phim hoạt hình đặc sắc đến từ Pháp.  Sự “cầu thị” của Ban tổ chức LHP đã mang lại cơ hội cho hoạt hình khi có sự chung tay của nhiều đơn vị trong và ngoài nước đối với sự phát triển của hoạt hình và những mảng liên quan. Nói về vai trò của phim hoạt hình, PGS, TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa giáo dục của Quốc hội từng chia sẻ với báo chí: “Trong khoảng 10 năm gần đây, sự tăng trưởng của các phim hoạt hình nói chung khá tốt, đóng góp vào doanh thu đối với thị trường điện ảnh. Trong báo cáo của CGV, doanh thu phim hoạt hình chiếm 2 - 15% tổng doanh thu phim chiếu rạp. Ở Nhật Bản, phim hoạt hình và sản phẩm liên quan đóng góp 5 - 6% GDP, nhìn vào đó có thể thấy đây là loại hình có nhiều tiềm năng và chúng ta có quyền mơ ước”. Ông Tạ Mạnh Hoàng - Giám đốc điều hành Công ty Sconnect cho rằng muốn phát triển hoạt hình thì phải có tầm nhìn.  Đây đang là thị trường khá tốt, có những doanh nghiệp chỉ có hơn chục người nhưng doanh thu hàng năm là vài chục triệu USD. Vậy nên, hãy coi nó là ngành đóng góp bao nhiêu % GDP vào kinh tế của Nhà nước để có hướng phát triển. Ông Tạ Mạnh Hoàng cũng nhấn mạnh: Có thể nhìn thấy ở Việt Nam có những lợi thế rất lớn như có nguồn lực dồi dào, người Việt Nam có khả năng thẩm mỹ tốt và khi vận dụng tốt về nguồn lực thì ngành phim hoạt hình sẽ rất phát triển.

Poster của LHP hoạt hình Dòng khát vọng lần thứ nhất

Trở lại với  LHP hoạt hình Dòng khát vọng lần thứ nhất với  chủ đề Dòng chảy hoạt hình, LHP có khá nhiều hoạt động. Ngoài trình chiếu các bộ phim hoạt hình đặc sắc của Việt Nam và Pháp,  LHP tổ chức nhiều hoạt động cho các khán giả (đặc biệt là khán giả trẻ, khán giả nhí) làm quen với hoạt hình qua việc vẽ, tô mầu các nhân vật đặc biệt. Với giới chuyên nghiệp, LHP tổ chức cuộc thi tìm kiếm Bộ nhân vật hoạt hình tiềm năng, kịch bản series phim hoạt hình tiềm năng, kịch bản phim truyện hoạt hình tiềm năng với hy vọng tìm kiếm nhân vật, bộ nhân vật và các câu chuyện hay cho việc sản xuất các phim chiếu rạp cũng như phát triển các series phim hoạt hình Việt Nam phát trên các nền tảng số. Các ứng viên lọt vào vòng chung khảo sẽ có buổi thuyết trình (Pitching) trực tiếp dự án của mình trước hội đồng giám khảo và các nhà đầu tư. Ngoài ra, LHP còn trao giải cho các  Phim hoạt hình ngắn xuất sắc, series phim hoạt hình xuất sắc.

Chia sẻ trên các diễn đàn, nhiều bạn trẻ đã tìm đến và yêu thích bộ môn “Nghệ thuật thứ 8” qua những giới thiệu, quảng bá về hoạt hình và tiềm năng của ngành công nghiệp này trong tương lai. Nhiều bạn trẻ, nhóm bạn trẻ đã lọt vào vòng chung khảo  với bộ nhân vật, câu chuyện hoạt hình tiềm năng trong đó có những góc nhìn tươi mới và sự giao thoa giữa văn hóa Á - Âu. Để thật sự “xốc lên” ngành nghệ thuật giầu tiềm năng nhưng vẫn còn bỏ ngỏ này, Ban tổ chức của LHP hoạt hình Dòng khát vọng lần thứ nhất còn xây dựng nhiều  toạ đàm với nội dung xoay quanh các vấn đề của hoạt hình như Tôn vinh nét hoạ Việt Nam - Đặc sắc nghệ thuật hoạt hình Việt,  Khai thác tiềm năng thị trường ngành hoạt hình Việt Nam từ nội địa đến toàn cầu và Nghệ thuật hoạt hình trong thời đại công nghệ số… 

Toạ đàm Dòng chảy lịch sử và tương lai hoạt hình

Có thể nói, ngành hoạt hình Việt Nam đang bước vào thời kỳ chuyển mình mạnh mẽ nơi sáng tạo và công nghệ hội tụ để mở ra những cánh cửa mới cho các nghệ sĩ và nhà sản xuất phim. Theo Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) ngành công nghiệp này đã đóng góp hơn 6 nghìn tỷ USD vào nền kinh tế thế giới. Đến với LHP, các bạn trẻ còn được tiếp cận với  với mô hình đào tạo của công ty Sconnect đối với ngành công nghiệp này. Hy vọng với sự chung tay của các nghệ sĩ trong và ngoài nước, của khối doanh nghiệp tư nhân và đặc biệt là lớp nghệ sĩ trẻ, hoạt hình Việt Nam và các sản phẩm liên quan sẽ tìm thấy nhiều cơ hội phát triển trên chính sân nhà.

TÔN QUẾ

Nguồn: Tạp chí VHNT số 592, tháng 12-2024