Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024), Nxb Kim Đồng đã phát hành bộ sách gồm 17 cuốn viết về Điện Biên Phủ với nhiều thể loại của nhiều tác giả nổi tiếng. Từ ngày 6 đến 12-5-2024, sẽ có hai triển lãm trực tuyến trên nền tảng kỹ thuật số, giới thiệu Bộ sách kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ và triển lãm trực tuyến “Kí họa trong chiến hào”. Triển lãm “Kí họa trong chiến hào” sẽ trưng bày các bức ký họa, các trang nhật ký trích từ sách “Kí họa trong chiến hào” của họa sĩ Phạm Thanh Tâm.

Không gian triển lãm trực tuyến

Đây là lần đầu tiên, Nxb Kim Đồng thực hiện triển lãm trực tuyến dành cho sách. Hình thức triển lãm mới mẻ này không chỉ góp phần tôn vinh sách, các tác giả sách mà còn mang đến trải nghiệm sống động và trọn vẹn hơn cho công chúng. Chỉ cần click vào hình ảnh trong triển lãm, độc giả sẽ được tìm hiểu thêm các thông tin chi tiết, bao gồm thông tin về tác giả, nội dung sách kèm video giới thiệu sách.

Kí họa trong chiến hào là nhật ký của họa sĩ Phạm Thanh Tâm (1932-2019), được ông viết khi tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ với tư cách phóng viên chiến trường báo Quyết Thắng - tờ báo của Đại đoàn pháo binh 351.

Bà Vũ Thị Quỳnh Liên - Tổng biên tập Nxb Kim Đồng cho biết: “Cuốn nhật ký được họa sĩ Phạm Thanh Tâm lưu giữ suốt 50 năm. Đến năm 2005, nhật ký được dịch ra tiếng Anh và in thành sách cùng các tranh ký họa ông vẽ trong chiến dịch Điện Biên Phủ. Bản tiếng Pháp của cuốn sách được phát hành năm 2011. Với mong muốn giới thiệu cho độc giả Việt Nam, sau gần 20 năm Nxb Kim Đồng đã chính thức đưa được cuốn sách trở về quê hương trong dịp kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ”.

Kí họa trong chiến hào được viết trực tiếp tại chiến trường, ngay trong chiến hào, dưới làn bom đạn, gồm 3 phần: Đường ra trận, Trong chiến hào và Về hậu phương.

Đường ra trận là đường lên với Điện Biên - nơi Phạm Thanh Tâm ghi lại những chân dung ông gặp trên đường ra chiến dịch. Đó là dân công hỏa tuyến, công binh mở đường, thanh niên xung phong và đặc biệt gần gũi với ông là chân dung những người pháo thủ thức suốt đêm để kéo pháo lên trận địa. 10 pháo thủ cùng 70 lính bộ binh dùng sức người cộng với dây tời, xích sắt, thanh tre, thanh gỗ tự chế đưa pháo lên những dốc cao tới 65 độ. Kéo vào rồi lại kéo ra “chết không rời dây, chết không rời càng pháo...”.

Trong chiến hào là những trang nhật ký viết trong suốt 55 ngày đêm của chiến dịch Điện Biên Phủ. Những ghi chép của ông trong những ngày này là trang tư liệu sống động hữu ích cho bất cứ ai muốn tìm hiểu về chiến dịch Điện Biên Phủ. Trong chiến hào, dưới tầm đại bác nơi ranh giới giữa sống và chết rất mong manh, Kí họa trong chiến hào thiết tha tình đồng đội, đồng chí giàu lòng trắc ẩn.

Về hậu phương là niềm vui chiến thắng, những dự cảm về cuộc chiến phía trước để có được ngày hòa bình lâu dài.

Bìa sách "Kí họa trong chiến hào" của Phạm Thanh Tâm

Ngoài nội dung nhật ký, phần hình ảnh của Kí họa trong chiến hào cũng rất đặc sắc. Trong sách có hình ảnh 16 trang nhật ký gốc, gồm các trang viết tay, trang vẽ bản đồ, hiện vật thời chiến… Đặc biệt nhất là hơn 30 bức tranh ký họa được tác giả vẽ trong chiến hào. Viết và vẽ vừa bổ sung vừa thể hiện nhất quán cái nhìn của người lính trẻ Phạm Thanh Tâm. Tranh ký họa của Phạm Thanh Tâm đầy cảm xúc, họa sĩ vẽ những tình cảm tế nhị của người lính về cuộc chia tay với người thương, anh vẽ tình đồng đội sâu sắc qua những bức ký họa chăm sóc thương binh, vẽ niềm vui thường ngày của người lính bên bờ suối ngay sau ngọn đồi E khốc liệt giữa chiến dịch, niềm vui hòa bình khi những bông hoa nở trên mũ sắt vỡ…

Ra mắt độc giả thế giới, sau 20 năm đã trở lại với độc giả Việt Nam đúng vào dịp kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, Kí họa trong chiến hào vẫn giữ nguyên vẹn giá trị thời sự và nhân văn của nó. Từ góc nhìn của người trong cuộc, Kí họa trong chiến hào thấm đẫm lòng yêu nước, tình cảm quân - dân, tình đồng chí…

Họa sĩ Phạm Thanh Tâm từng chia sẻ: “Trong chiến tranh có tình yêu và thù hận. Chiến tranh là vậy. Nhưng hận thù không đủ thắng một cuộc chiến. Chúng tôi đã có một tình yêu lớn lao, tình yêu nước và tình yêu dành cho nhau. Những xúc cảm yêu thương đó là những gì tôi bày tỏ trong nhật ký và mang theo mình suốt cuộc đời”. Triển lãm trực tuyến là hoạt động thiết thực kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, góp phần giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ hôm nay.

NGÔ HỒNG VÂN