• Nghệ thuật > Âm nhạc và múa

Nhạc khí thân vang của người Xơ Đăng ở Quảng Ngãi

Tóm tắt: Bài viết đi sâu nghiên cứu về các loại cồng chiêng trong đời sống văn hóa của tộc người Xơ Đăng. Tộc Xơ Đăng, cư trú lâu đời bên triền Đông của dãy Trường Sơn hùng vĩ thuộc miền Tây Bắc tỉnh Quảng Ngãi. Chúng tôi sẽ trình bày về: bộ ching 3 chiếc; Bộ ching Can 4 chiếc; Bộ ching Năng 6 chiếc; Bộ ching 7 chiếc; Bộ ching H’lênh (gồm các biên chế: 8, 9, 10, 12-15 chiếc); Một số bài bản ching Xơ Đăng. Qua đó, bài viết làm sáng tỏ các vấn đề về nhạc khí học, các thông số khoa học về hình dáng, kích cỡ của từng bộ ching; cách đặt tên từng chiếc ching trong từng bộ ching; cũng như vấn đề chức năng, môi trường diễn xướng và bài bản của ching trong đời sống của cộng đồng Xơ Đăng.

Sự nối tiếp từ Nói Lối qua Hát Nam trong hát bội Bình Định

Tóm tắt: Trong biểu diễn hát bội, việc sử dụng các làn điệu hát tùy vào phong cách hát bội từng vùng miền. Tác giả kịch bản hát bội thường ghi chú tên từng loại làn điệu, bài bản hát trong kịch bản để diễn viên sử dụng khi biểu diễn. Với khả năng thấu hiểu nội dung, tình tiết trong vở diễn, đào/ kép hát bội chọn lựa từng dạng làn điệu, bài bản hát phù hợp với tình huống, tính chất, tâm trạng nhân vật. Khi sử dụng các làn điệu hát, sự tiếp nối từ điệu hát này sang điệu hát khác trong biểu diễn hát bội Bình Định (HBBĐ) góp phần thể hiện nét riêng về phong cách hát. Bài viết trình bày về sự tiếp nối phổ biến của hai điệu hát chính trong HBBĐ là Nói Lối và Hát Nam. Đây là sự kết hợp hai điệu hát có cùng tính chất, hơi và thể hiện tín hiệu giao lưu biểu diễn giữa diễn viên và nhạc công HBBĐ.

Quy tắc hát điệu hát Nam trong hát bội Bình Định

Hát điệu hát Nam căn cứ vào lời hát và tình huống sử dụng. Quy tắc hát từng dạng hát Nam được hình thành qua việc phân tích lời hát và tình huống sử dụng của từng dạng hát Nam, từ đó, phân chia câu, vế Trống, Mái và áp dụng cách ngắt hơi chừa chữ, luyến láy, sử dụng thang âm phù hợp với từng dạng hát Nam. Hiện nay, các làn điệu âm nhạc hát bội Bình Định (HBBĐ) nói chung và hát Nam ngày càng mai một bởi cách thức lưu truyền phổ biến truyền khẩu. Vì vậy, để góp phần bảo tồn âm nhạc HBBĐ, ngoài việc lưu giữ các video HBBĐ cần bổ sung cụ thể quy tắc hát bằng văn bản (như ký âm nốt nhạc). Bài viết trình bày chi tiết về quy tắc hát từng dạng với các bản ký âm nốt nhạc minh họa cho từng dạng của loại hình nghệ thuật diễn xướng này.

Âm nhạc trong diễn xướng nghi lễ lẩu Then của người Tày ở Bình Liêu, Quảng Ninh và vấn đề bảo tồn, khai thác

Âm nhạc đóng vai trò quan trọng trong diễn xướng nghi lễ lẩu Then Bình Liêu và mang đến nhiều ý nghĩa đặc biệt. Ca từ phản ánh cuộc sống, phong tục tập quán, tín ngưỡng của địa phương, với nhiều làn điệu đa dạng, phong phú, từ những làn điệu vui tươi, sôi động đến những làn điệu sâu lắng, trữ tình bài bản, rõ ràng. Bài viết đưa ra những đề xuất bước đầu liên quan đến việc bảo tồn, khai thác, phát huy âm nhạc trong diễn xướng nghi lễ lẩu Then Bình Liêu.

Hát xẩm trong không gian phố cổ Hà Nội hiện nay

Sau một thời gian vắng bóng, hiện nay, các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, nghệ nhân đang nỗ lực nhằm phục hồi, bảo tồn và phát huy giá trị của xẩm trong đời sống đương đại. Bài viết đề cập đến biểu diễn hát xẩm góp phần lan tỏa giá trị di sản trong không gian phố cổ Hà Nội, cùng những nỗ lực đưa hát xẩm mang hơi thở mới của thời đại phục vụ nhu cầu của người dân và khách du lịch đến với Hà Nội và đặt ra các vấn đề đối với biểu diễn xẩm trong phố cổ Hà Nội hiện nay.

Thực trạng tổ chức lễ tế đàn Xã Tắc ở Việt Nam

Lễ tế đàn Xã Tắc đã có từ lâu đời dưới thời các triều đại quân chủ phong kiến Việt Nam. Theo Ðại Việt sử ký toàn thư thì đàn Xã Tắc đã có từ năm Mậu Tý (1048, dưới thời Vua Lý Thái Tông), là một trong những lễ Đại tự có vị trí quan trọng dưới thời các vua triều Nguyễn ở Huế (1802-1945). Bằng các phương pháp nghiên cứu lý thuyết, nghiên cứu phi thực nghiệm và phương pháp chuyên gia, chúng tôi muốn cung cấp những dữ liệu về thực trạng tổ chức lễ tế đàn Xã Tắc dưới các triều đại phong kiến Lý - Trần - Lê - Nguyễn, nguyên nhân suy thoái của nhạc lễ cung đình Việt Nam nói chung, nhạc lễ trong tế đàn Xã Tắc nói riêng, cũng như quá trình phục dựng, bảo tồn những giá trị văn hóa, âm nhạc của lễ tế đàn Xã Tắc từ năm 2008 đến nay gắn với nhu cầu phục vụ du lịch và tham gia lễ hội Fetsival Quốc tế Huế hiện nay.

Nguồn lực nhân lực ngành Công nghiệp âm nhạc ở Thành phố Hồ Chí Minh

Âm nhạc là một bộ phận của văn hóa. Trong xu thế phát triển tất yếu của công nghiệp văn hóa những năm gần đây thì lĩnh vực biểu diễn âm nhạc cũng đang chứng kiến sự “trỗi dậy” nhanh chóng của những hiện tượng, trào lưu mới. TP.HCM được coi là trung tâm văn hóa giải trí lớn nhất cả nước. Sự cuốn hút, sôi động của ngành công nghiệp âm nhạc nơi đây được tạo nên bởi nhịp độ hiện đại hóa không ngừng, tính đa dạng của thị hiếu khán giả và quan trọng hơn cả đó là sự “dồi dào” cả về lượng và chất của nguồn nhân lực.

Một số hình thức đơn ca phổ biến trong Opera

Opera là một loại hình nghệ thuật sân khấu kết hợp âm nhạc, lời ca và diễn xuất để kể một câu chuyện. Nó có nguồn gốc từ Ý vào TK XVII và nhanh chóng trở nên phổ biến ở châu Âu. Vở opera được đánh giá cao bởi sự kết hợp độc đáo giữa âm nhạc, kịch nghệ và nghệ thuật thị giác, tạo nên những trải nghiệm nghệ thuật đầy cảm xúc và mãn nhãn cho khán giả. Một trong những yếu tố quan trọng tạo nên sức hấp dẫn của opera là các tiết mục đơn ca, chúng góp phần quan trọng trong việc thể hiện nội dung, phát triển cốt truyện của vở opera. Bài viết tập trung nghiên cứu về những hình thức đơn ca phổ biến nhất trong opera.

Kỹ thuật biểu diễn ca khúc nhạc nhẹ

Ca khúc nhạc nhẹ từ khi ra đời đến nay đã trở nên quen thuộc trong đời sống âm nhạc thế giới cũng như tại Việt Nam, đặc biệt hấp dẫn với lớp trẻ. Để thể hiện tốt một ca khúc nhạc nhẹ với lối trình diễn chuyên nghiệp, yêu cầu người hát phải hiểu và nắm rõ kỹ thuật biểu diễn. Với sự sáng tạo trong biểu diễn của người hát, bài hát trở nên sinh động hơn. Việc luyện tập các điệu nhảy, xử lý kỹ thuật thể hiện trên sân khấu của ca sĩ biểu diễn ca khúc nhạc nhẹ cần được nghiên cứu và thực hiện một cách nghiêm túc.

Âm nhạc truyền thống trong xã hội đương đại: Nghiên cứu trường hợp Cò ke ôống kháo của người Mường ở Hòa Bình

Trong bối cảnh giao lưu quốc tế, hội nhập và toàn cầu hóa văn hóa đang diễn ra mạnh mẽ hiện nay, âm nhạc đại chúng đã và đang phủ quét khắp toàn cầu tạo nên nguy cơ đồng hóa thẩm mỹ về âm nhạc giữa các nền văn hóa. Điều đó khiến cho đa số các di sản âm nhạc truyền thống rơi vào tình trạng yếu thế, có nguy cơ bị lãng quên ngay tại các nền văn hóa mà chúng thuộc về. Nhưng, có một di sản âm nhạc của người Mường ở Hòa Bình đã vượt qua mọi trở ngại của bối cảnh xã hội để tồn tại một cách sinh động, phổ biến trong cộng đồng hiện nay, đó là cò ke ôống kháo. Bài viết tìm hiểu về các động lực đã giúp cò ke ôống kháo có thể tồn tại trong bối cảnh có nhiều biến động của xã hội đương đại, nhằm cung cấp cơ sở lý luận và những bài học thực tiễn cho việc bảo tồn, phát huy các di sản âm nhạc truyền thống khác.

Khuynh hướng sử dụng hình thức hỗn hợp trong một số tác phẩm khí nhạc Việt Nam

Sự hình thành của nền âm nhạc thính phòng giao hưởng Việt Nam được khẳng định vào những năm 60 TK XX dần phát triển và có những thành tựu đáng kể. Trải dài qua các thời kỳ, đến những năm 20 TK XXI, sự phong phú về ứng dụng hình thức, kết hợp giữa hình thức và thể loại âm nhạc đã khiến cho các tác phẩm khí nhạc Việt Nam trở nên đa dạng. Khuynh hướng sử dụng hình thức hỗn hợp - là sự kết hợp giữa các hình thức âm nhạc khác nhau trong cùng một tác phẩm, đã được các nhạc sĩ Việt Nam khai thác và ứng dụng trong các chương nhạc của tác phẩm lớn, cũng như trong các tác phẩm độc lập. Khuynh hướng này được vận dụng theo nhiều cách thức.